աչք

亚美尼亚语

աչք

其他写法

• աչ (ačʿ)
• աշկ (ašk) 〈方〉

词源

源自古典亚美尼亚语 աչք (ačʿkʿ)。

发音

• (东亚美尼亚语) 国际音标^(帮助): /ɑt͡ʃʰkʰ/, [ɑt͡ʃʰkʰ]
• (西亚美尼亚语) 国际音标^(帮助): /ɑt͡ʃk/, [ɑt͡ʃʰkʰ]

• 音频：

  (档案)

名词

աչք • (ačʿkʿ)

1. 眼

   կապույտ աչքեր ― kapuyt ačʿkʿer ― 蓝眼睛

变格

i-type, inanimate (东亚美尼亚语)

	单数	复数
主格	աչք (ačʿkʿ)	աչքեր (ačʿkʿer)
与格	աչքի (ačʿkʿi)	աչքերի (ačʿkʿeri)
夺格	աչքից (ačʿkʿicʿ)	աչքերից (ačʿkʿericʿ)
工具格	աչքով (ačʿkʿov)	աչքերով (ačʿkʿerov)
方位格	աչքում (ačʿkʿum)	աչքերում (ačʿkʿerum)
	定
主格	աչքը/աչքն (ačʿkʿə/ačʿkʿn)	աչքերը/աչքերն (ačʿkʿerə/ačʿkʿern)
与格	աչքին (ačʿkʿin)	աչքերին (ačʿkʿerin)
	第一人称所有格
主格	աչքս (ačʿkʿs)	աչքերս (ačʿkʿers)
与格	աչքիս (ačʿkʿis)	աչքերիս (ačʿkʿeris)
夺格	աչքիցս (ačʿkʿicʿs)	աչքերիցս (ačʿkʿericʿs)
工具格	աչքովս (ačʿkʿovs)	աչքերովս (ačʿkʿerovs)
方位格	աչքումս (ačʿkʿums)	աչքերումս (ačʿkʿerums)
	第二人称所有格
主格	աչքդ (ačʿkʿd)	աչքերդ (ačʿkʿerd)
与格	աչքիդ (ačʿkʿid)	աչքերիդ (ačʿkʿerid)
夺格	աչքիցդ (ačʿkʿicʿd)	աչքերիցդ (ačʿkʿericʿd)
工具格	աչքովդ (ačʿkʿovd)	աչքերովդ (ačʿkʿerovd)
方位格	աչքումդ (ačʿkʿumd)	աչքերումդ (ačʿkʿerumd)

近义词

• 〈古〉 ակն (akn)

古典亚美尼亚语

词源

源自原始印欧语 *h₃(o)kʷih₁ (“双眼”)，*h₃ókʷs (“eye”)的双数 -ք (-kʿ)。

名词

աչք (ačʿkʿ) 复

1. 视力

   աչս արձակել՝ արկանել ― ačʿs arjakel, arkanel ― 渴望

   ըստ աչս դատել ― əst ačʿs datel ― 凭第一印象判断

   յաչս դնել ― yačʿs dnel ― 鄙视

   առ աչս հայել ― aṙ ačʿs hayel ― 尊重

   յաչաց հանել ― yačʿacʿ hanel ― to render odious

   յաչաց ելանել ― yačʿacʿ elanel ― 丢脸

   առ աչօք ― aṙ ačʿōkʿ ― 空想的

   առ աչօք ինչ տեսիլ, երեւոյթ ― aṙ ačʿōkʿ inčʿ tesil, erewoytʿ ― 鬼魂，幻觉

   կալ աչաց ― kal ačʿacʿ ― 变盲

   թերաբաց աչք ― tʿerabacʿ ačʿkʿ ― 半睁开的眼睛

   յաչս դնել ― yačʿs dnel ― to be bold, to brave, to defy

   աչք յարտասուս ― ačʿkʿ yartasus ― 眼泪

   զաչս ի վայր արկանել ― začʿs i vayr arkanel ― to lower the eyes

   ցաւ աչաց ― cʿaw ačʿacʿ ― 抱怨，眼睛痛

变格

i-a-类

	唯复
主格	աչք (ačʿkʿ)
属格	աչաց (ačʿacʿ)
与格	աչաց (ačʿacʿ)
宾格	աչս (ačʿs)
夺格	աչաց (ačʿacʿ)
工具格	աչաւք = աչօք (ačʿawkʿ = ačʿōkʿ)
方位格	աչս (ačʿs)
属格可以是աչից (ačʿicʿ) 也有方言复数աչեր (ačʿer)

使用注意

本词可作ակն (akn, “眼”)的复数，现代亚美尼亚语中没有此用法。

派生词

• անաչառու (anačʿaṙu)
• անաչառութիւն (anačʿaṙutʿiwn)
• անաչեայ (anačʿeay)
• անաչք (anačʿkʿ)
• աշեմ (ašem)
• աչաբաց (ačʿabacʿ)
• աչագար (ačʿagar)
• աչագեղ (ačʿageğ)
• աչալուրջ (ačʿalurǰ)
• աչալրջութիւն (ačʿalrǰutʿiwn)
• աչախիլ (ačʿaxil)
• աչակաքաւ (ačʿakakʿaw)
• աչակորեմ (ačʿakorem)
• աչաղամտութիւն (ačʿağamtutʿiwn)
• աչաղանք (ačʿağankʿ)
• աչամէջք (ačʿamēǰkʿ)
• աչանամ (ačʿanam)
• աչապատեալ (ačʿapateal)
• աչառանք (ačʿaṙankʿ)
• աչառեմ (ačʿaṙem)
• աչառիմ (ačʿaṙim)
• աչառնում (ačʿaṙnum)
• աչառոտ (ačʿaṙot)
• աչառու (ačʿaṙu)
• աչառութիւն (ačʿaṙutʿiwn)
• աչառումն (ačʿaṙumn)
• աչարձակ (ačʿarjak)
• աչարձակութիւն (ačʿarjakutʿiwn)
• աչացաւ (ačʿacʿaw)
• աչացաւու (ačʿacʿawu)
• աչացաւութիւն (ačʿacʿawutʿiwn)
• աչացու (ačʿacʿu)
• աչափոր (ačʿapʿor)
• աչեայ (ačʿeay)
• աչեղ (ačʿeğ)
• աչեղէն (ačʿeğēn)
• աչեր (ačʿer)
• աչիկ (ačʿik)
• աչիկայ (ačʿikay)
• աչոց (ačʿocʿ)
• աչքաւոր (ačʿkʿawor)
• առաչս (aṙačʿs)
• առաչսերեւութիւն (aṙačʿserewutʿiwn)
• առաչօքութիւն (aṙačʿōkʿutʿiwn)
• արթնաչեայ (artʿnačʿeay)
• բազմաչեայ (bazmačʿeay)
• բազմաչեան (bazmačʿean)
• բազմաչին (bazmačʿin)
• բացաչայայտ (bacʿačʿayayt)
• բիւրաչեայ (biwračʿeay)
• եօթնաչեայ (eōtʿnačʿeay)
• եօթնաչի (eōtʿnačʿi)
• զաչաղեմ (začʿağem)
• զաչացու (začʿacʿu)
• Հրաչեայ (Hračʿeay)
• յաշու ունեմ (yašu unem)
• յաչաղ (yačʿağ)
• յաչաղամտութիւն (yačʿağamtutʿiwn)
• յաչաղանք (yačʿağankʿ)
• յաչաղեմ (yačʿağem)
• յաչաղիմ (yačʿağim)
• յաչաղկոտ (yačʿağkot)
• յաչաղութիւն (yačʿağutʿiwn)
• յաչաղումն (yačʿağumn)
• յոգնաչեայ (yognačʿeay)
• յոգնաչեան (yognačʿean)
• պաղաչ (pağačʿ)
• վեցաչիք (vecʿačʿikʿ)

 

拓展阅读

• Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837年)，“աչք”，Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (古典亚美尼亚语)，Venice：S. Lazarus Armenian Academy
• Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879年)，“աչք”，Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English]，Venice：S. Lazarus Armenian Academy