तथागत
巴利语
编辑其他形式
编辑不同字體寫法
名词
编辑तथागत m
变格
编辑"तथागत" (陽性)的變格
格 \ 數 | 單數 | 複數 |
---|---|---|
主格(第一格) | तथागतो (tathāgato) | तथागता (tathāgatā) |
賓格(第二格) | तथागतं (tathāgataṃ) | तथागते (tathāgate) |
工具格(第三格) | तथागतेन (tathāgatena) | तथागतेहि (tathāgatehi) 或 तथागतेभि (tathāgatebhi) |
與格(第四格) | तथागतस्स (tathāgatassa) 或 तथागताय (tathāgatāya) 或 तथागतत्थं (tathāgatatthaṃ) | तथागतानं (tathāgatānaṃ) |
奪格(第五格) | तथागतस्मा (tathāgatasmā) 或 तथागतम्हा (tathāgatamhā) 或 तथागता (tathāgatā) | तथागतेहि (tathāgatehi) 或 तथागतेभि (tathāgatebhi) |
屬格(第六格) | तथागतस्स (tathāgatassa) | तथागतानं (tathāgatānaṃ) |
方位格(第七格) | तथागतस्मिं (tathāgatasmiṃ) 或 तथागतम्हि (tathāgatamhi) 或 तथागते (tathāgate) | तथागतेसु (tathāgatesu) |
呼格 | तथागत (tathāgata) | तथागता (tathāgatā) |
梵语
编辑其他形式
编辑其他文字
- তথাগত (阿薩姆文)
- ᬢᬣᬵᬕᬢ (峇里文字)
- তথাগত (孟加拉文)
- 𑰝𑰞𑰯𑰐𑰝 (拜克舒基文)
- 𑀢𑀣𑀸𑀕𑀢 (婆羅米文)
- တထာဂတ (緬甸文)
- તથાગત (古吉拉特文)
- ਤਥਾਗਤ (古木基文)
- 𑌤𑌥𑌾𑌗𑌤 (古蘭塔文)
- ꦠꦡꦴꦒꦠ (爪哇字母)
- ತಥಾಗತ (卡納達文)
- តថាគត (高棉文)
- ຕຖາຄຕ (寮文)
- തഥാഗത (馬拉雅拉姆文)
- ᢠᠠᡨᠠ᠊ᠠᡤᠠᢠᠠ (滿文)
- 𑘝𑘞𑘰𑘐𑘝 (莫迪文)
- ᢐᠠᠲᠠᢗᠺᠠᢐᠠ᠋ (蒙古文)
- 𑦽𑦾𑧑𑦰𑦽 (南迪城文)
- 𑐟𑐠𑐵𑐐𑐟 (尼瓦爾文)
- ତଥାଗତ (奧里亞文)
- ꢡꢢꢵꢔꢡ (索拉什特拉文)
- 𑆠𑆡𑆳𑆓𑆠 (夏拉達文)
- 𑖝𑖞𑖯𑖐𑖝 (悉曇文字)
- තථාගත (僧伽羅文)
- 𑩫𑩬𑩛𑩞𑩫 (索永布文字)
- తథాగత (泰盧固文)
- ตถาคต (泰文)
- ཏ་ཐཱ་ག་ཏ (藏文)
- 𑒞𑒟𑒰𑒑𑒞 (提爾胡塔文)
- 𑨙𑨚𑨊𑨍𑨙 (札那巴札爾方形字母)
词源
编辑佛教词可能借自早期佛教信众的古印度俗语,但是具体未知。无论最终源自哪个语言,这个词可能都起源于“先佛教时期”。[1]且历史上有很多词形分析,多掺杂有复杂的哲学概念。在汉语等借用该词的语言,其被分析作तथा (tathā, “那样”) + आगत (āgata, “来”, 过去被动分词)。据Monier Williams,其亦可以分析作तथा (tathā) + गत (gata, “走了的;走向了某种状态的”)。[2]与巴利語 tathāgata同源。
发音
编辑形容词
编辑तथागत (táthāgatá)
- 這樣的,如此的
- c. 400 BCE, Mahābhārata 2.43.7:
- तथागतं तु तं दृष्ट्वा भीमसेनो महाबलः ।
अर्जुनश्च यमौ चोभौ सर्वे ते प्राहसंस्तदा ॥- tathāgataṃ tu taṃ dṛṣṭvā bhīmaseno mahābalaḥ .
arjunaśca yamau cobhau sarve te prāhasaṃstadā .
- tathāgataṃ tu taṃ dṛṣṭvā bhīmaseno mahābalaḥ .
- तथागतं तु तं दृष्ट्वा भीमसेनो महाबलः ।
变格
编辑तथागत (táthāgatá)的陽性a-詞幹變格 | |||
---|---|---|---|
單數 | 雙數 | 複數 | |
主格 | तथागतः táthāgataḥ |
तथागतौ / तथागता¹ táthāgatau / táthāgatā¹ |
तथागताः / तथागतासः¹ táthāgatāḥ / táthāgatāsaḥ¹ |
呼格 | तथागत táthāgata |
तथागतौ / तथागता¹ táthāgatau / táthāgatā¹ |
तथागताः / तथागतासः¹ táthāgatāḥ / táthāgatāsaḥ¹ |
賓格 | तथागतम् táthāgatam |
तथागतौ / तथागता¹ táthāgatau / táthāgatā¹ |
तथागतान् táthāgatān |
工具格 | तथागतेन táthāgatena |
तथागताभ्याम् táthāgatābhyām |
तथागतैः / तथागतेभिः¹ táthāgataiḥ / táthāgatebhiḥ¹ |
與格 | तथागताय táthāgatāya |
तथागताभ्याम् táthāgatābhyām |
तथागतेभ्यः táthāgatebhyaḥ |
奪格 | तथागतात् táthāgatāt |
तथागताभ्याम् táthāgatābhyām |
तथागतेभ्यः táthāgatebhyaḥ |
屬格 | तथागतस्य táthāgatasya |
तथागतयोः táthāgatayoḥ |
तथागतानाम् táthāgatānām |
方位格 | तथागते táthāgate |
तथागतयोः táthāgatayoḥ |
तथागतेषु táthāgateṣu |
備注 |
|
तथागता (táthāgatā́)的陰性ā-詞幹變格 | |||
---|---|---|---|
單數 | 雙數 | 複數 | |
主格 | तथागता táthāgatā́ |
तथागते táthāgate |
तथागताः táthāgatā́ḥ |
呼格 | तथागते táthāgate |
तथागते táthāgate |
तथागताः táthāgatāḥ |
賓格 | तथागताम् táthāgatā́m |
तथागते táthāgate |
तथागताः táthāgatā́ḥ |
工具格 | तथागतया / तथागता¹ táthāgatayā / táthāgatā́¹ |
तथागताभ्याम् táthāgatā́bhyām |
तथागताभिः táthāgatā́bhiḥ |
與格 | तथागतायै táthāgatā́yai |
तथागताभ्याम् táthāgatā́bhyām |
तथागताभ्यः táthāgatā́bhyaḥ |
奪格 | तथागतायाः / तथागतायै² táthāgatā́yāḥ / táthāgatā́yai² |
तथागताभ्याम् táthāgatā́bhyām |
तथागताभ्यः táthāgatā́bhyaḥ |
屬格 | तथागतायाः / तथागतायै² táthāgatā́yāḥ / táthāgatā́yai² |
तथागतयोः táthāgatayoḥ |
तथागतानाम् táthāgatā́nām |
方位格 | तथागतायाम् táthāgatā́yām |
तथागतयोः táthāgatayoḥ |
तथागतासु táthāgatā́su |
備注 |
|
तथागत (táthāgatá)的中性a-詞幹變格 | |||
---|---|---|---|
單數 | 雙數 | 複數 | |
主格 | तथागतम् táthāgatam |
तथागते táthāgate |
तथागतानि / तथागता¹ táthāgatāni / táthāgatā¹ |
呼格 | तथागत táthāgata |
तथागते táthāgate |
तथागतानि / तथागता¹ táthāgatāni / táthāgatā¹ |
賓格 | तथागतम् táthāgatam |
तथागते táthāgate |
तथागतानि / तथागता¹ táthāgatāni / táthāgatā¹ |
工具格 | तथागतेन táthāgatena |
तथागताभ्याम् táthāgatābhyām |
तथागतैः / तथागतेभिः¹ táthāgataiḥ / táthāgatebhiḥ¹ |
與格 | तथागताय táthāgatāya |
तथागताभ्याम् táthāgatābhyām |
तथागतेभ्यः táthāgatebhyaḥ |
奪格 | तथागतात् táthāgatāt |
तथागताभ्याम् táthāgatābhyām |
तथागतेभ्यः táthāgatebhyaḥ |
屬格 | तथागतस्य táthāgatasya |
तथागतयोः táthāgatayoḥ |
तथागतानाम् táthāgatānām |
方位格 | तथागते táthāgate |
तथागतयोः táthāgatayoḥ |
तथागतेषु táthāgateṣu |
備注 |
|
名词
编辑तथागत (tathāgata) m
- (佛教) 如来 (佛的称呼,尤指释迦牟尼)
- Vkn 9.3:
- ननूक्तं कुलपुत्र तथागतेनाशिक्षितो न परिभवितव्य इति ।
- nanūktaṃ kulaputra tathāgatenāśikṣito na paribhavitavya iti .
- ननूक्तं कुलपुत्र तथागतेनाशिक्षितो न परिभवितव्य इति ।
变格
编辑तथागत (tathāgata)的陽性a-詞幹變格 | |||
---|---|---|---|
單數 | 雙數 | 複數 | |
主格 | तथागतः tathāgataḥ |
तथागतौ / तथागता¹ tathāgatau / tathāgatā¹ |
तथागताः / तथागतासः¹ tathāgatāḥ / tathāgatāsaḥ¹ |
呼格 | तथागत tathāgata |
तथागतौ / तथागता¹ tathāgatau / tathāgatā¹ |
तथागताः / तथागतासः¹ tathāgatāḥ / tathāgatāsaḥ¹ |
賓格 | तथागतम् tathāgatam |
तथागतौ / तथागता¹ tathāgatau / tathāgatā¹ |
तथागतान् tathāgatān |
工具格 | तथागतेन tathāgatena |
तथागताभ्याम् tathāgatābhyām |
तथागतैः / तथागतेभिः¹ tathāgataiḥ / tathāgatebhiḥ¹ |
與格 | तथागताय tathāgatāya |
तथागताभ्याम् tathāgatābhyām |
तथागतेभ्यः tathāgatebhyaḥ |
奪格 | तथागतात् tathāgatāt |
तथागताभ्याम् tathāgatābhyām |
तथागतेभ्यः tathāgatebhyaḥ |
屬格 | तथागतस्य tathāgatasya |
तथागतयोः tathāgatayoḥ |
तथागतानाम् tathāgatānām |
方位格 | तथागते tathāgate |
तथागतयोः tathāgatayoḥ |
तथागतेषु tathāgateṣu |
備注 |
|
参考资料
编辑- ↑ Pali Text Society (1921-1925年),“tathāgata”,Pali-English Dictionary,London:Chipstead,第 296 頁
- ↑ Monier Williams (1899),“Táthā–gata”,A Sanskrit–English Dictionary, […],new版,Oxford:At the Clarendon Press,OCLC 458052227,第 433/3 頁