रुधिर

參見：रोध्र

梵語

其他文字

ৰুধিৰ (阿薩姆文)
ᬭᬸᬥᬶᬭ (峇里文字)
রুধির (孟加拉文)
𑰨𑰲𑰠𑰰𑰨 (拜克舒基文)
𑀭𑀼𑀥𑀺𑀭 (婆羅米文)
ရုဓိရ (緬甸文)
રુધિર (古吉拉特文)
ਰੁਧਿਰ (古木基文)
𑌰𑍁𑌧𑌿𑌰 (古蘭塔文)
ꦫꦸꦣꦶꦫ (爪哇字母)
ರುಧಿರ (卡納達文)
រុធិរ (高棉文)
ຣຸຘິຣ (寮文)
രുധിര (馬拉雅拉姆文)
ᡵᡠᢡᡳᡵᠠ (滿文)
𑘨𑘳𑘠𑘱𑘨 (莫迪文)
ᠷᠤᢑᠾᢈᠷᠠ᠋ (蒙古文)
𑧈𑧔𑧀𑧒𑧈 (南迪城文)
𑐬𑐸𑐢𑐶𑐬 (尼瓦爾文)
ରୁଧିର (奧里亞文)
ꢬꢸꢤꢶꢬ (索拉什特拉文)
𑆫𑆶𑆣𑆴𑆫 (夏拉達文)
𑖨𑗜𑖠𑖰𑖨 (悉曇文字)
රුධිර (僧伽羅文)
𑩼𑩒𑩮𑩑𑩼 (索永布文字)
రుధిర (泰盧固文)
รุธิร (泰文)
རུ་དྷི་ར (藏文)
𑒩𑒳𑒡𑒱𑒩 (提爾胡塔文)
𑨫𑨃𑨜𑨁𑨫 (札那巴札爾方形字母)

詞源

源自原始印度-雅利安語 *Hrudʰrás，源自原始印度-伊朗語 *Hrudʰrás，源自原始印歐語 *h₁rudʰrós (「紅色」)，源自*h₁rewdʰ- (「紅色」)。與阿維斯陀語 𐬭𐬀𐬊𐬌𐬜𐬌𐬙𐬀- (raoⁱδita-)、古希臘語 ἐρυθρός (eruthrós)、拉丁語 ruber、吐火羅語A rtär、吐火羅語B ratre、教會斯拉夫語 рудъ (rudŭ)、立陶宛語 raúdas、古英語 rēad（英語 red）同源。

原本應作 *rudhrá，插入 -i- 是受रुधिक्रा (rudhikrā́)的影響。

發音

(吠陀) 國際音標^(幫助): /ɾu.dʱi.ɾɐ́/
(古典梵語) 國際音標^(幫助): /ˈɾu.d̪ʱi.ɾɐ/

形容詞

रुधिर (rudhirá)

紅色的，血色的

變格

रुधिर (rudhirá)的陽性a-詞幹變格
	單數	雙數	複數
主格	रुधिरः rudhiráḥ	रुधिरौ / रुधिरा¹ rudhiraú / rudhirā́¹	रुधिराः / रुधिरासः¹ rudhirā́ḥ / rudhirā́saḥ¹
呼格	रुधिर rúdhira	रुधिरौ / रुधिरा¹ rúdhirau / rúdhirā¹	रुधिराः / रुधिरासः¹ rúdhirāḥ / rúdhirāsaḥ¹
賓格	रुधिरम् rudhirám	रुधिरौ / रुधिरा¹ rudhiraú / rudhirā́¹	रुधिरान् rudhirā́n
工具格	रुधिरेण rudhiréṇa	रुधिराभ्याम् rudhirā́bhyām	रुधिरैः / रुधिरेभिः¹ rudhiraíḥ / rudhirébhiḥ¹
與格	रुधिराय rudhirā́ya	रुधिराभ्याम् rudhirā́bhyām	रुधिरेभ्यः rudhirébhyaḥ
奪格	रुधिरात् rudhirā́t	रुधिराभ्याम् rudhirā́bhyām	रुधिरेभ्यः rudhirébhyaḥ
屬格	रुधिरस्य rudhirásya	रुधिरयोः rudhiráyoḥ	रुधिराणाम् rudhirā́ṇām
方位格	रुधिरे rudhiré	रुधिरयोः rudhiráyoḥ	रुधिरेषु rudhiréṣu
備注	¹吠陀

रुधिरा (rudhirā́)的陰性ā-詞幹變格
	單數	雙數	複數
主格	रुधिरा rudhirā́	रुधिरे rudhiré	रुधिराः rudhirā́ḥ
呼格	रुधिरे rúdhire	रुधिरे rúdhire	रुधिराः rúdhirāḥ
賓格	रुधिराम् rudhirā́m	रुधिरे rudhiré	रुधिराः rudhirā́ḥ
工具格	रुधिरया / रुधिरा¹ rudhiráyā / rudhirā́¹	रुधिराभ्याम् rudhirā́bhyām	रुधिराभिः rudhirā́bhiḥ
與格	रुधिरायै rudhirā́yai	रुधिराभ्याम् rudhirā́bhyām	रुधिराभ्यः rudhirā́bhyaḥ
奪格	रुधिरायाः / रुधिरायै² rudhirā́yāḥ / rudhirā́yai²	रुधिराभ्याम् rudhirā́bhyām	रुधिराभ्यः rudhirā́bhyaḥ
屬格	रुधिरायाः / रुधिरायै² rudhirā́yāḥ / rudhirā́yai²	रुधिरयोः rudhiráyoḥ	रुधिराणाम् rudhirā́ṇām
方位格	रुधिरायाम् rudhirā́yām	रुधिरयोः rudhiráyoḥ	रुधिरासु rudhirā́su
備注	¹吠陀 ²梵書

रुधिर (rudhirá)的中性a-詞幹變格
	單數	雙數	複數
主格	रुधिरम् rudhirám	रुधिरे rudhiré	रुधिराणि / रुधिरा¹ rudhirā́ṇi / rudhirā́¹
呼格	रुधिर rúdhira	रुधिरे rúdhire	रुधिराणि / रुधिरा¹ rúdhirāṇi / rúdhirā¹
賓格	रुधिरम् rudhirám	रुधिरे rudhiré	रुधिराणि / रुधिरा¹ rudhirā́ṇi / rudhirā́¹
工具格	रुधिरेण rudhiréṇa	रुधिराभ्याम् rudhirā́bhyām	रुधिरैः / रुधिरेभिः¹ rudhiraíḥ / rudhirébhiḥ¹
與格	रुधिराय rudhirā́ya	रुधिराभ्याम् rudhirā́bhyām	रुधिरेभ्यः rudhirébhyaḥ
奪格	रुधिरात् rudhirā́t	रुधिराभ्याम् rudhirā́bhyām	रुधिरेभ्यः rudhirébhyaḥ
屬格	रुधिरस्य rudhirásya	रुधिरयोः rudhiráyoḥ	रुधिराणाम् rudhirā́ṇām
方位格	रुधिरे rudhiré	रुधिरयोः rudhiráyoḥ	रुधिरेषु rudhiréṣu
備注	¹吠陀

衍生詞彙

रुधिरोद्गारिन् (rudhirodgārin)

名詞

रुधिर (rudhirá) m

火星
一種寶石（對比रुधिराख्य (rudhirā*khya)）

變格

रुधिर (rudhirá)的陽性a-詞幹變格
	單數	雙數	複數
主格	रुधिरः rudhiráḥ	रुधिरौ / रुधिरा¹ rudhiraú / rudhirā́¹	रुधिराः / रुधिरासः¹ rudhirā́ḥ / rudhirā́saḥ¹
呼格	रुधिर rúdhira	रुधिरौ / रुधिरा¹ rúdhirau / rúdhirā¹	रुधिराः / रुधिरासः¹ rúdhirāḥ / rúdhirāsaḥ¹
賓格	रुधिरम् rudhirám	रुधिरौ / रुधिरा¹ rudhiraú / rudhirā́¹	रुधिरान् rudhirā́n
工具格	रुधिरेण rudhiréṇa	रुधिराभ्याम् rudhirā́bhyām	रुधिरैः / रुधिरेभिः¹ rudhiraíḥ / rudhirébhiḥ¹
與格	रुधिराय rudhirā́ya	रुधिराभ्याम् rudhirā́bhyām	रुधिरेभ्यः rudhirébhyaḥ
奪格	रुधिरात् rudhirā́t	रुधिराभ्याम् rudhirā́bhyām	रुधिरेभ्यः rudhirébhyaḥ
屬格	रुधिरस्य rudhirásya	रुधिरयोः rudhiráyoḥ	रुधिराणाम् rudhirā́ṇām
方位格	रुधिरे rudhiré	रुधिरयोः rudhiráyoḥ	रुधिरेषु rudhiréṣu
備注	¹吠陀

名詞

रुधिर (rudhirá) n

番紅花
城市名

變格

रुधिर (rudhirá)的中性a-詞幹變格
	單數	雙數	複數
主格	रुधिरम् rudhirám	रुधिरे rudhiré	रुधिराणि / रुधिरा¹ rudhirā́ṇi / rudhirā́¹
呼格	रुधिर rúdhira	रुधिरे rúdhire	रुधिराणि / रुधिरा¹ rúdhirāṇi / rúdhirā¹
賓格	रुधिरम् rudhirám	रुधिरे rudhiré	रुधिराणि / रुधिरा¹ rudhirā́ṇi / rudhirā́¹
工具格	रुधिरेण rudhiréṇa	रुधिराभ्याम् rudhirā́bhyām	रुधिरैः / रुधिरेभिः¹ rudhiraíḥ / rudhirébhiḥ¹
與格	रुधिराय rudhirā́ya	रुधिराभ्याम् rudhirā́bhyām	रुधिरेभ्यः rudhirébhyaḥ
奪格	रुधिरात् rudhirā́t	रुधिराभ्याम् rudhirā́bhyām	रुधिरेभ्यः rudhirébhyaḥ
屬格	रुधिरस्य rudhirásya	रुधिरयोः rudhiráyoḥ	रुधिराणाम् rudhirā́ṇām
方位格	रुधिरे rudhiré	रुधिरयोः rudhiráyoḥ	रुधिरेषु rudhiréṣu
備注	¹吠陀

派生語彙

→ 泰盧固語: రుధిరము (rudhiramu) (學術化借詞)
→ 泰米爾語: உதிரம் (utiram) (學術化借詞)

參考資料

Monier Williams (1899)，「रुधिर」，A Sanskrit–English Dictionary, […]，new版，Oxford：At the Clarendon Press，OCLC 458052227，第 0884 頁