χρόνος

古希臘語

詞源

源頭未知。可能與κορμός (kormós) ← 原始印歐語 *(s)ker-有關。

發音

 

• 國際音標^(幫助)：/kʰró.nos/ → /ˈxro.nos/ → /ˈxro.nos/

• (公元前5世紀，阿提卡) 國際音標^(幫助)：/kʰró.nos/
• (公元1世紀，通用) 國際音標^(幫助)：/ˈkʰro.nos/
• (公元4世紀，通用) 國際音標^(幫助)：/ˈxro.nos/
• (公元10世紀，拜占庭) 國際音標^(幫助)：/ˈxro.nos/
• (公元10世紀，君士坦丁堡) 國際音標^(幫助)：/ˈxro.nos/

名詞

χρόνος (khrónos) m (屬格 χρόνου); 二類變格

1. 時間（抽象概念）
2. 特定的時間，時段，時刻
3. 一生，壽命
4. 年齡
5. 延遲，延緩
6. (語法，通用) 時態

屈折

ὁ χρόνος；τοῦ χρόνου的第二類變格（阿提卡）

格 / #	單數	雙數	複數
主格	ὁ χρόνος ho khrónos	τὼ χρόνω tṑ khrónō	οἱ χρόνοι hoi khrónoi
屬格	τοῦ χρόνου toû khrónou	τοῖν χρόνοιν toîn khrónoin	τῶν χρόνων tôn khrónōn
與格	τῷ χρόνῳ tôi khrónōi	τοῖν χρόνοιν toîn khrónoin	τοῖς χρόνοις toîs khrónois
賓格	τὸν χρόνον tòn khrónon	τὼ χρόνω tṑ khrónō	τοὺς χρόνους toùs khrónous
呼格	χρόνε khróne	χρόνω khrónō	χρόνοι khrónoi
注意：	此表中給出的是阿提卡式變格。其他方言的變格，請參見Appendix:古希臘語方言變格。

近義詞

• καιρός (kairós)

派生詞

• ἀνισόχρονος (anisókhronos)
• ἀνομοιόχρονος (anomoiókhronos)
• αὐτόχρονος (autókhronos)
• ἄχρονος (ákhronos)
• βαιόχρονος (baiókhronos)
• δίχρονος (díkhronos)
• ἔγχρονος (énkhronos)
• ἑξάχρονος (hexákhronos)
• ἑπτάχρονος (heptákhronos)
• ἑτερόχρονος (heterókhronos)
• ἰσόχρονος (isókhronos)
• μετάχρονος (metákhronos)
• μονόχρονος (monókhronos)
• ὀκτάχρονος (oktákhronos)
• ὁλόχρονος (holókhronos)
• ὁμοιόχρονος (homoiókhronos)
• ὁμόχρονος (homókhronos)
• πεντάχρονος (pentákhronos)
• πολυχρονικός (polukhronikós)
• πρόχρονος (prókhronos)
• πρωτόχρονος (prōtókhronos)
• σύγχρονος (súnkhronos)
• τετράχρονος (tetrákhronos)
• τρίχρονος (tríkhronos)
• ὑπέρχρονος (hupérkhronos)
• ὑπόχρονος (hupókhronos)
• ὑστερόχρονος (husterókhronos)
• χρόνιος (khrónios)

 

派生語彙

• 希臘語: χρόνος m (chrónos) (古典借詞)
• → 加泰羅尼亞語: crono-
• → 捷克語: chrono-
• → 英語: chrono-
• → 法語: chrono-
• → 愛爾蘭語: cróna-
• → 意大利語: crono-
• → 葡萄牙語: crono-
• → 西班牙語: crono-

參考資料

• 「χρόνος」, in Liddell & Scott (1940) A Greek–English Lexicon, Oxford: Clarendon Press
• 「χρόνος」, in Liddell & Scott (1889) An Intermediate Greek–English Lexicon, New York: Harper & Brothers
• 「χρόνος」, in Autenrieth, Georg (1891) A Homeric Dictionary for Schools and Colleges, New York: Harper and Brothers
• Bailly, Anatole (1935) Le Grand Bailly: Dictionnaire grec-français, Paris: Hachette
• Bauer, Walter et al. (2001) A Greek–English Lexicon of the New Testament and Other Early Christian Literature, 3版, 芝加哥: 芝加哥大學出版社
• χρόνος in Cunliffe, Richard J. (1924) A Lexicon of the Homeric Dialect: Expanded Edition, Norman: University of Oklahoma Press, 出版於1963
• 「χρόνος」, in Slater, William J. (1969) Lexicon to Pindar, Berlin: Walter de Gruyter
• G5550, Strong, James (1979) Strong’s Exhaustive Concordance to the Bible
• Woodhouse, S. C. (1910) English–Greek Dictionary: A Vocabulary of the Attic Language‎^[1], London: Routledge & Kegan Paul Limited.
  • age idem, page 18.
  • chronology idem, page 132.
  • date idem, page 196.
  • epoch idem, page 279.
  • era idem, page 281.
  • period idem, page 607.
  • space idem, page 797.
  • time idem, page 875.

希臘語

其他寫法

• χρονιά f (chroniá)

詞源

源自古希臘語 χρόνος (khrónos)。

發音

• 國際音標^(幫助)：/ˈxɾonos/
• 斷字：χρό‧νος

名詞

χρόνος (chrónos) m (複數 χρόνοι) (第二中性複數：χρόνια (chrónia))

1. (抽象概念) 時間 (無複數)

   Ο χρόνος φεύγει και δεν ξαναγυρνά.

   O chrónos févgei kai den xanagyrná.

   時光一逝永不回。

2. 時期，時段，時代
3. 年

   Χρόνια πολλά

   Chrónia pollá

   節日時的問候語

   (字面意思是「許多年」)

   1. 年齡：參見口語屬格 χρονών
4. (語法) 時態
5. 冊

變格

χρόνος的變格

	單數	複數
主格	χρόνος •	χρόνοι •
屬格	χρόνου •	χρόνων •
賓格	χρόνο •	χρόνους •
呼格	χρόνε •	χρόνοι •
表示「年齡」時，口語複數屬格也作 χρονών、χρονώ；第二中性複數：χρόνια (chrónia)

近義詞

• (時間)： καιρός m (kairós)

派生詞

• εκτός τόπου και χρόνου (ektós tópou kai chrónou)
• εν ευθέτω χρόνω (en efthéto chróno, 「將來某時」) (ἐν εὐθέτῳ χρόνῳ) (正式)
• ευτυχισμένος ο καινούριος χρόνος (eftychisménos o kainoúrios chrónos, 「新年快樂」)
• και του χρόνου! (kai tou chrónou!, 「（祝願）明年也！」)
• κακό χρόνο να ’χεις (kakó chróno na 』cheis, 咒罵語) 〈口〉
• μας άφησε χρόνους (mas áfise chrónous, 「他/她去世了」) (非正式)
• Μέσος χρόνος Γκρίνουιτς m (Mésos chrónos Gkrínouits, 「格林威治平均時間」)
• ο χρόνος είναι χρήμα (o chrónos eínai chríma, 「時間就是金錢」)
• πάει ένας χρόνος (páei énas chrónos, 「一年前」)
• πάνω στο χρόνο (páno sto chróno, 「在年終」)
• προϊόντος του χρόνου (proïóntos tou chrónou, 「久而久之」) (προϊόντος τοῦ χρόνου)
• συν τω χρόνω (syn to chróno, 「遲早，將來」) (σὺν τῷ χρόνῳ) (正式)
• του χρόνου (tou chrónou, 「明年」)
• χρόνια και ζαμάνια (chrónia kai zamánia, 「長久，多年來」)
• χρόνια πολλά (chrónia pollá, 「生日快樂」)
• χρόνιος (chrónios, 「長期的，永恆的，慢性（病）的」)
• χρόνου φείδου (chrónou feídou, 「不要浪費時間」) (古諺)

相關詞彙

• αχρόνιαστος (achróniastos, 「活不過一年的」)
• αχρονικός (achronikós, 「不受時間限制的，永恆的」)
• αχρόνιστος (achrónistos, 「未滿一歲的，未滿一年的」)
• άχρονος (áchronos, 「不受時間限制的，永恆的」)
• χρονιά f (chroniá, 「一年」)
• χρονιάρης (chroniáris, 「每年慶祝一次的；一歲的」) (非正式)
• χρονιάρικος (chroniárikos, 「一年的，一歲的」) (非正式)
• χρονιάτικος (chroniátikos, 「整年的」) (非正式)
• χρονίζω (chronízo, 「滿一年；延遲，拖延，費時」)
• χρονικός (chronikós, 「時間的」)
• χρόνιος (chrónios, 「長期的，慢性（病）的」)
• χρονισμός (chronismós, 「計時」) 〈新〉

複合詞：

• -χρονος (-chronos)
• χρονο- (chrono-)

相關詞

• αναχρονισμός m (anachronismós, 「不合時宜，過時，落後」)
• αναχρονιστικός (anachronistikós, 「不合時宜的，過時的」)
• του αντίχρονου / αντιχρόνου (antichrónou, 「兩年後」) 〈口〉
• αρχιχρονιά f (archichroniá, 「元旦」) 〈口〉
• ασυγχρόνιστος (asynchrónistos, 「不同步的」)
• ασύγχρονος (asýnchronos, 「異步的」)
• αχρονολόγητος (achronológitos, 「未註明日期的」)
• βραχυχρόνιος (vrachychrónios, 「短暫的」)
• βραχύχρονος (vrachýchronos, 「短（元音）的」) (語法, 語音學)
• δεκαεννιάχρονος (dekaenniáchronos, 「19年的」)
• δεκαεξάχρονος (dekaexáchronos, 「16年的」) (參見：χρονος)
• δεκάχρονος (dekáchronos, 「10年的」)
• διαχρονία f (diachronía, 「歷時性」) (語言學)
• διαχρονικός (diachronikós, 「歷時性的」)
• διαχρονικότητα f (diachronikótita, 「具有歷時性」)
• διχρονίτικος (dichronítikos, 「兩年的」) 〈口〉
• δίχρονος (díchronos, 「兩年的，兩歲的；兩個音節的」) (參見：χρονος)
• εκατοχρονίτης m (ekatochronítis, 「百歲老人」) 〈口〉
• εκατοχρονίτικος (ekatochronítikos, 「百歲的」)
• εκσυγχρονίζω (eksynchronízo, 「使現代化」)
• εκσυγχρονισμός m (eksynchronismós, 「現代化」)
• εκσυγχρονιστής m (eksynchronistís, 「現代化者」)
• εκσυγχρονιστικός (eksynchronistikós, 「現代化的」)
• ετεροχρονίζω (eterochronízo, 「推遲，延緩」)
• ετεροχρονισμένος (eterochronisménos, 「推遲的」, 分詞)
• ετεροχρονισμός m (eterochronismós, 「推遲，延緩」)
• ετερόχρονος (eteróchronos, 「推遲的」)
• ημίχρονο n (imíchrono, 「半場」)
• ισόχρονος (isóchronos, 「時間相同的」)
• κοψοχρονιά (kopsochroniá, 「以低價」)

• μακροχρόνιος (makrochrónios, 「長期的」)
• μακρόχρονος (makróchronos, 「長（元音）的」) (語法, 語音學)
• μεσοχρονίς (mesochronís, 「在年中」) 〈口〉
• μεταχρονολόγηση f (metachronológisi, 「填遲日期」)
• μεταχρονολογώ (metachronologó, 「填遲日期」)
• μονόχρονος (monóchronos, 「單音節的」) 〈罕〉
• ολιγόχρονος (oligóchronos, 「短暫的，短期的」)
• ολοχρονίς (olochronís, 「全年；連續不斷」, 副詞) 〈口〉
• του παραχρόνου (parachrónou, 「兩年後」) (俗語)
• πολυχρονεμένος (polychroneménos, 「祝你長壽」) 〈舊／口〉
• πολυχρόνιο n (polychrónio, 「祈禱長壽」) 〈舊〉
• πολύχρονος (polýchronos, 「長期的，多年的」)
• προτερόχρονος (proteróchronos, 「先前的，較早的」)
• προχρονολόγηση f (prochronológisi)
• προχρονολογώ (prochronologó, 「填早日期」)
• Πρωτοχρονιά f (Protochroniá, 「元旦」)
• πρωτοχρονιάτικος (protochroniátikos, 「元旦的」)
• συγχρονία f (synchronía, 「共時性」) (語言學)
• συγχρονίζω (synchronízo, 「使共時，使同步」)
• συγχρονικός (synchronikós, 「共時的」) (語言學, 歷史學)
• συγχρονικότητα f (synchronikótita, 「同步性」)
• συγχρονισμός m (synchronismós, 「同步」)
• συγχρονιστικός (synchronistikós, 「同步的」)
• σύγχρονος (sýnchronos, 「現代的；當代的；同步的」)
• ταυτόχρονος (taftóchronos, 「同時的」)
• ταυτοχρόνως (taftochrónos, 「同時」)
• υπερσύγχρονος (ypersýnchronos, 「最先進的」)
• υστερόχρονος (ysteróchronos, 「後來的，後面的」)
• χιλιοχρονίτης m (chiliochronítis, 「一千歲的人」) 〈口〉
• χιλιοχρονίτικος (chiliochronítikos, 「一千歲的」)
• χιλιόχρονος (chilióchronos, 「千年的，一千歲的」)

• χρονοβόρος (chronovóros, 「耗時的，費時的」)
• χρονικογράφος m (chronikográfos, 「編年史家」)
• χρονικοϋποθετικός (chronikoÿpothetikós, 「時間條件句」) (語法)
• χρονογράφημα n (chronográfima, 「幽默諷刺專欄」)
• χρονογραφία f (chronografía, 「紀事」)
• χρονογραφικός (chronografikós, 「編年史的；按時間順序的」)
• χρονογράφος m (chronográfos, 「編年史家；專欄作家」)
• χρονογραφώ (chronografó, 「寫幽默諷刺專欄」)
• χρονοδιάγραμμα n (chronodiágramma, 「時間表」)
• χρονοδιακόπτης m (chronodiakóptis, 「定時開關」)
• χρονοεπίδομα n (chronoepídoma, 「工齡津貼」)
• χρονολόγηση f (chronológisi, 「測定年代」)
• χρονολογία f (chronología, 「年表；時間順序」)
• χρονολογικός (chronologikós, 「按時間順序的」)
• χρονολόγιο n (chronológio)
• χρονολογώ (chronologó, 「測定年代；追溯到」)
• χρονομεριστικός (chronomeristikós, 「分時的」)
• χρονομέτρης m (chronométris, 「計時員」)
• χρονομέτρηση f (chronométrisi, 「計時」)
• χρονομετρικός (chronometrikós, 「計時的」)
• χρονομετρώ (chronometró, 「計時」)
• χρονόμετρο n (chronómetro, 「精密時計；節拍器」)
• χρονοντούλαπο n (chronontoúlapo)
• χρονοτριβή f (chronotriví, 「拖延，耽擱」)
• χρονοτριβώ (chronotrivó, 「拖延，耽擱」)
• χρονοχρέωση f (chronochréosi, 「計時收費」)
• χωρόχρονος m/χωροχρόνος (chorochrónos, 「時空」)
• χωροχρονικός (chorochronikós, 「時空的」)