维基词典

çəkmək

阿塞拜疆語

编辑
其他字母
西里尔字母 чәкмәк
波斯-阿拉伯字母 چکمک

詞源

编辑

與土耳其語 çekmek、克里米亞韃靼語 çekmek、土庫曼語 çekmek、加告茲語 çekmää同源。

也對比楚瓦什語 шак (šak, “女式短裙後部的紅色蕾絲貼花”)。

發音

编辑

動詞

编辑

Module:Headword第584行Lua错误：attempt to index field 'irregular_plurals' (a nil value)

  1. (及物) 與拉有關：
    1. (也作比喻義) 拉動
      Gəl bu masanı pəncərəyə doğru çəkək, mane olmasın!
      把這張桌子朝窗戶那邊拉一點，就不會擋路了。
      Əlbətdə onlar çalışacaqlar ki bizi öz tərəflərinə çəksinlər!
      他們肯定在嘗試把我們拉向他們那一邊！
    2. 劃線；拖，拽
      • 2014, Rafael Qəribov, “Dost Sözü”, 出自 Afaq Şıxlı, 編者Elman Tovuz, Yeddidən biri. Bədii tərcümələr., Baku: Adiloğlu，第 18 頁:
        Şair Afaqla tərcüməçi Afaq arasında xətt çəkmək çətindir.
        很難在詩人 Afaq 和翻譯家 Afaq 中劃出一條線。
      近義詞：dartmaq、sürümək
    3. 撤回 [接 奪格]
      • 2009年2月2日, Azərfoto İnformasiya Agentliyi‎[1]:
        Obama Iraqdan qoşunları çəkmək istəyir.
        奧巴馬想從伊拉克撤軍。
        [永久失效連結]
      近義詞：geri çəkmək、çıxarmaq
  2. (及物) 鋪設，安裝（管道，線纜等）；修建，建設（道路等）
    Kəndimizə işıq və yol çəkiblər, ancaq qaz hələ çəkməyiblər
    他們已經給村子通了電、修了路，但是還沒裝天然氣管。
    Neft kəməri çəkmək ― 鋪設石油管道
    Asfalt çəkmək ― 鋪混凝土
    Bağın ətrafına hasar çəkmək. ― 圍著花園修一圈柵欄。
    近義詞：tikmək、düzəltmək
  3. (及物) 吸煙，抽煙
    • 2010年3月5日, Musavat.com‎[2]:
      Tələbə olanda hamı siqaret çəkirdi deyə, mən də çəkdim.
      我還是學生的時候就學會了抽煙，因為身邊的人都在抽。
    Kişi gündə bir qutu siqaret çəkirdi, yazıq tez öldü ― 這個男人每天抽一包煙；他很快就死掉了，真可憐。
    Qəlyan/çubuq çəkmək ― 抽水煙
  4. (及物) 吸引
    diqqət çəkmək ― 吸引注意力
    近義詞：cəlb etmək
  5. (比喻義，及物) 使感興趣
    • 2014年2月27日, Namiq Hüseynli, Azadlıq Radiosu‎[3]:
      -Yaxın zamanlarda hekayələr, yaxud roman kitabı buraxmaq planın varmı? Səni daha çox hansı mövzu çəkir?
      你在打算寫一本短故事或者小說集嗎？哪個主題是你最感興趣的？
  6. (及物) 碾，磨
  7. (及物) 關閉
    • 2017年5月31日, Məlahət Rzayeva, Şərq‎[4]:
      Zəif nəticə göstərənlərə məktəbin qapısı göstərilir - çıx, ardınca qapını çək.
      對於那些表現不好的人，他們會指著學校大門——自己出去，然後關門。
    近義詞：bağlamaq、örtmək
  8. (及物) 吸，吸收
    • 2016年6月16日, Nazilə Xaqani, İnter.az‎[5]:
      Yaşıl damlar yalnız möhtəşəm görünməklə kifayətlənmir, eyni zamanda istilik izolyasiyası edir, yağış suyunu çəkir və enerjiyə qənaət edir
      綠色屋頂不單只看起來壯觀，同時還能隔絕炎熱，吸收雨水，節約能量。
      [永久失效連結]
  9. (及物) 遭受，忍受，受苦
    çətinliklər çəkmək ― 經歷困難
    zərər çəkmək ― 遭受破壞
    diş ağrisi çəkmək ― 受牙疼困擾
    Mən həyatımda çox ürək ağrısı çəkməli oldum ― 我不得不忍受著生活中的許多悲傷
  10. (及物) 與圖畫有關：
    1. 畫，繪畫，描繪
      şəkil çəkmək ― 畫畫
      Rəssam bu şəkili bir il ərzində çəkirdi ― 藝術家用了一年來畫這幅畫
    2. 拍攝，攝製（電影）
      Bu yaxınlarda bu barədə çox maraqlı bir film çəkiblər. ― 最近一部關於此事的有趣電影正在攝製。
    3. 照相
      Telefonum bir az köhnədir, yaxşı şəkil çəkmir. ― 我的手機有點舊了，拍不出好照片。
  11. (不及物) 持續
    Otuzdurduğum pulun hesabıma keçməsi nə qədər çəkər? ― 我要等多久，存的錢才能到賬？
    Bu xoşbəxtlik nə qədər çəkər? ― 這份喜悅能持續多久？
  12. 與重量有關：
    1. (及物) 稱重；稱出某一重量的物品
      • 1987年2月14日, Fazil Sənan, Bazarda‎[6]，第 180 頁; 再版為 Ölümə Ərizə, Baku, 2012:
        Qardaş, yeddi kilo kartof çək.
        老兄，給我稱七公斤馬鈴薯。
    2. (不及物) 重量為
      Tüfəng təxminən iyirmi kilo çəkir.
      這把槍重達20公斤。
  13. (及物) 擊，打，摑（直接賓語只接 şillə、qapaz 等）
    şillə çəkmək ― 打耳光
    şapalaq çəkmək ― 掌摑
    qapaz çəkmək ― 拍打後腦勺
    近義詞：şillələmək、qapazlamaq、şapalaqlamaq
  14. (及物) 戴上
    Maskanı üzünüzə çəkin, və 15 dəqiqə saxlayın.
    戴上面具，保持15分鐘。
  15. (及物) 蒸餾
    Araq çəkmək
    蒸餾伏特加
  16. (不及物) 相像（一般與 tərəf (“邊”) 的與格連用）
    • 2016年6月2日, Xatirə Qədirli, Axar.az‎[7]:
      Sərvərin də uşaq ikən musiqi ilə maraqlandığını görüb "ana tərəfə “çəkmisən” deyə zarafat edərmiş.
      他/她看見小時候的 Sərvər 對音樂感興趣的時候，打趣道“你真像你媽媽”
    近義詞：oxşamaq、bənzəmək
  17. (及物，比喻義) 想念，思念
    Vətən onu çəkir ― 他想念自己的祖國。

變位

编辑
çəkmək的變位
肯定
主語非過去分詞 çəkən
主語過去分詞 çəkmiş
主語將來確定分詞 çəkəcəq
非主語分詞 (mənim +) çəkdiyim (sənin +) çəkdiyin (屬施 +) çəkdiyi (bizim +) çəkdiyimiz (sizin +) çəkdiyiniz (屬施 +) çəkdiyi 或 çəkdikləri
çəkib
一般時間分詞 çəkəndə
強化分詞 çəkdikcə
特定時間分詞 çəkərkən
情態分詞 çəkərək
不定式 çəkmək
單數 複數
第一 第二 第三 第一 第二 第三
直陳 現在 一般 çəkirəm çəkirsən çəkir çəkirik çəkirsiniz çəkirlər
完成1 çəkmişəm çəkmisən,
çəkmişsən* 		çəkmişdir çəkmişik çəkmisiniz,
çəkmişsiniz* 		çəkmişlər
完成2 – çəkibsən çəkib(dir) – çəkibsiniz çəkib(dir)lər
過去 一般 çəkdim çəkdin çəkdi çəkdik çəkdiniz çəkdilər
連續 çəkirdim çəkirdin çəkirdi çəkirdik çəkirdiniz çəkirdilər
完成 çəkmişdim çəkmişdin çəkmişdi çəkmişdik çəkmişdiniz çəkmişdilər
將來 確定 çəkəcəyəm çəkəcəksən çəkəcək çəkəcəyik çəkəcəksiniz çəkəcəklər
不定 çəkərəm çəkərsən çəkər çəkərik çəkərsiniz çəkərlər
過去將來 確定 çəkəcəkdim çəkəcəkdin çəkəcəkdi çəkəcəkdik çəkəcəkdiniz çəkəcəkdilər
不定 çəkərdim çəkərdin çəkərdi çəkərdik çəkərdiniz çəkərdilər
條件 現在 çəksəm çəksən çəksə çəksək çəksəniz çəksələr
過去 çəksəydim çəksəydin çəksəydi çəksəydik çəksəydiniz çəksəydilər
虛擬 çəkəm çəkəsən çəkə çəkək çəkəsiniz çəkələr
勸勵 çəkəsiyəm çəkəsisən çəkəsi çəkəsiyik çəkəsisiniz çəkəsilər
强制 现在 çəkməliyəm çəkməlisən çəkməli çəkməliyik çəkməlisiniz çəkməlilər
过去 çəkməliydim çəkməliydin çəkməliydi çəkməliydik çəkməliydiniz çəkməliydilər
證據 現在 çəkirmişəm çəkirmişsən çəkirmiş çəkirmişik çəkirmişsiniz çəkirmişlər
過去 çəkibmişəm çəkibmişsən çəkibmiş çəkibmişik çəkibmişsiniz çəkibmişlər
祈使 çəkim çək çəksin çəkək,
çəkəlim* 		çəkin çəksinlər
否定
主語非過去分詞 çəkməyən
主語過去分詞 çəkməmiş
主語將來確定分詞 çəkməyəcəq
非主語分詞 (mənim +) çəkmədiyim (sənin +) çəkmədiyin (屬施 +) çəkmədiyi (bizim +) çəkmədiyimiz (sizin +) çəkmədiyiniz (屬施 +) çəkmədiyi 或 çəkmədikləri
動副詞 çəkməyib
一般時間分詞 çəkməyəndə
強化分詞 çəkmədikcə
特定時間分詞 çəkməyərkən
情態分詞 çəkməyərək
不定式 çəkməmək
單數 複數
第一 第二 第三 第一 第二 第三
直陳 現在 一般 çəkmirəm çəkmirsən çəkmir çəkmirik çəkmirsiniz çəkmirlər
完成1 çəkməmişəm çəkməmisən,
çəkməmişsən* 		çəkməmiş çəkməmişik çəkməmisiniz,
çəkməmişsiniz* 		çəkməmişlər
完成2 – çəkməyibsən çəkməyib(dir) – çəkməyibsiniz çəkməyib(dir)lər
過去 一般 çəkmədim çəkmədin çəkmədi çəkmədik çəkmədiniz çəkmədilər
連續 çəkmirdim çəkmirdin çəkmirdi çəkmirdik çəkmirdiniz çəkmirdilər
完成 çəkməmişdim çəkməmişdin çəkməmişdi çəkməmişdik çəkməmişdiniz çəkməmişdilər
將來 確定 çəkməyəcəyəm çəkməyəcəksən çəkməyəcək çəkməyəcəyik çəkməyəcəksiniz çəkməyəcəklər
不定 çəkmərəm çəkmərsən,
çəkməzsən 		çəkməz çəkmərik çəkmərsiniz, çəkməzsiniz çəkməzlər
過去將來 確定 çəkməyəcəkdim çəkməyəcəkdin çəkməyəcəkdi çəkməyəcəkdik çəkməyəcəkdiniz çəkməyəcəkdilər
不定 çəkməzdim çəkməzdin çəkməzdi çəkməzdik çəkməzdiniz çəkməzdilər
條件 現在 çəkməsəm çəkməsən çəkməsə çəkməsək çəkməsəniz çəkməsələr
過去 çəkməsəydim çəkməsəydin çəkməsəydi çəkməsəydik çəkməsəydiniz çəkməsəydilər
虛擬 çəkməyəm çəkməyəsən çəkməyə çəkməyək çəkməyəsiniz çəkməyələr
勸勵 çəkməyəsiyəm çəkməyəsisən çəkməyəsi çəkməyəsiyik çəkməyəsisiniz çəkməyəsilər
强制 現在 çəkməməliyəm çəkməməlisən çəkməməli çəkməməliyik çəkməməlisiniz çəkməməlilər
過去 çəkməməliydim çəkməməliydin çəkməməliydi çəkməməliydik çəkməməliydiniz çəkməməliydilər
證據 現在 çəkməyirmişəm çəkməyirmişsən çəkməyirmiş çəkməyirmişik çəkməyirmişsiniz çəkməyirmişlər
過去 çəkməyibmişəm çəkməyibmişsən çəkməyibmiş çəkməyibmişik çəkməyibmişsiniz çəkməyibmişlər
祈使 çəkməyim çəkmə çəkməsin çəkməyək
çəkməyəlim* 		çəkməyin çəkməsinlər
潛在否定
主語非過去分詞 çəkəmməyən
主語將來確定分詞 çəkəmməyəcəq
非主語分詞 (mənim +) çəkəmmədiyim (sənin +) çəkəmmədiyin (屬施 +) çəkəmmədiyi (bizim +) çəkəmmədiyimiz (sizin +) çəkəmmədiyiniz (屬施 +) çəkəmmədiyi 或 çəkəmmədikləri
動副詞 çəkəmməyib
一般時間分詞 çəkəmməyəndə
強化分詞 çəkəmmədikcə
特定時間分詞 çəkəmməyərkən
情態分詞 çəkəmməyərək
不定式 çəkəmməmək
單數 複數
第一 第二 第三 第一 第二 第三
直陳 現在 一般 çəkəmmirəm çəkəmmirsən çəkəmmir çəkəmmirik çəkəmmirsiniz çəkəmmirlər
完成1 çəkəmməmişəm çəkəmməmisən,
çəkəmməmişsən* 		çəkəmməmişdir çəkəmməmişik çəkəmməmisiniz,
çəkəmməmişsiniz* 		çəkəmməşmilər
完成2 – çəkəmməyibsən çəkəmməyib(dir) – çəkəmməyibsiniz çəkəmməyib(dir)lər
過去 一般 çəkəmmədim çəkəmmədin çəkəmmədi çəkəmmədik çəkəmmədiniz çəkəmmədilər
連續 çəkəmmirdim çəkəmmirdin çəkəmmirdi çəkəmmirdik çəkəmmirdiniz çəkəmmirdilir
完成 çəkəmməmişdim çəkəmməmişdin çəkəmməmişdi çəkəmməmişdik çəkəmməmişdiniz çəkəmməmişdilər
將來 確定 çəkəmməyəcəyəm çəkəmməyəcəksən çəkəmməyəcək çəkəmməyəcəyik çəkəmməyəcəksiniz çəkəmməyəcəklər
不定 çəkəmmərəm çəkəmmərsən,
çəkəmməzsən 		çəkəmməz çəkəmmərik çəkəmmərsiniz,
çəkəmməzsiniz 		çəkəmməzlər
過去將來 確定 çəkəmməyəcəkdim çəkəmməyəcəkdin çəkəmməyəcəkdi çəkəmməyəcəkdik çəkəmməyəcəkdiniz çəkəmməyəcəkdilər
不定 çəkəmməzdim çəkəmməzdin çəkəmməzdi çəkəmməzdik çəkəmməzdiniz çəkəmməzdilər
條件 現在 çəkəmməsəm çəkəmməsən çəkəmməsə çəkəmməsək çəkəmməsəniz çəkəmməsələr
過去 çəkəmməsəydim çəkəmməsəydin çəkəmməsəydi çəkəmməsəydik çəkəmməsəydiniz çəkəmməsəydilər
虛擬 çəkəmməyəm çəkəmməyəsən çəkəmməyə çəkəmməyək çəkəmməyəsiniz çəkəmməyələr
祈使 çəkəmməyim çəkəmmə çəkəmməsin çəkəmməyək çəkəmməyin çəkəmməsinlər
註：部分變位形式可能只是假設，並非每一種變位形式都確實存在。
* 舊式或高語域

派生詞

编辑

複合動詞

參考資料

编辑
  1. ↑ Haneda, Koichi (2009—2010年)，“çəkmək”，لغات لهجه‌ی تبریز [大不里士方言詞彙表] (波斯語)，大不里士：یاران，ISBN 978-964-234-028-6，第 88 頁
来自“https://zh.wiktionary.org/w/index.php?title=çəkmək&oldid=8463519”