çəkmək

阿塞拜疆语

其他字母

西里尔字母		чәкмәк
波斯-阿拉伯字母		چکمک

词源

与土耳其语 çekmek、克里米亚鞑靼语 çekmek、土库曼语 çekmek、加告兹语 çekmää同源。

也对比楚瓦什语 шак (šak, “女式短裙后部的红色蕾丝贴花”)。

发音

• 国际音标^(帮助): [t͡ʃækˈmæk], [t͡ʃækˈmæj]
• 国际音标^(帮助): [t͡sækˈmæk], [t͡sækˈmæj]
• (大不里士) 国际音标^(帮助): [tsæhˈmɑχ]
• 断字：çək‧mək

动词

çəkmək

1. (及物) 与拉有关：
   1. (也作比喻义) 拉动

      Gəl bu masanı pəncərəyə doğru çəkək, mane olmasın!

      把这张桌子朝窗户那边拉一点，就不会挡路了。

      Əlbətdə onlar çalışacaqlar ki bizi öz tərəflərinə çəksinlər!

      他们肯定在尝试把我们拉向他们那一边！

   2. 划线；拖，拽
      • 2014, Rafael Qəribov, “Dost Sözü”, 出自 Afaq Şıxlı, 编者Elman Tovuz, Yeddidən biri. Bədii tərcümələr., Baku: Adiloğlu，第 18 页:

        Şair Afaqla tərcüməçi Afaq arasında xətt çəkmək çətindir.

        很难在诗人 Afaq 和翻译家 Afaq 中划出一条线。

      近义词：dartmaq、sürümək

   3. 撤回 [接 夺格]
      • 2009年2月2日, Azərfoto İnformasiya Agentliyi‎^[1]:

        Obama Iraqdan qoşunları çəkmək istəyir.

        奥巴马想从伊拉克撤军。

      近义词：geri çəkmək、çıxarmaq

2. (及物) 铺设，安装（管道，线缆等）；修建，建设（道路等）

   Kəndimizə işıq və yol çəkiblər, ancaq qaz hələ çəkməyiblər

   他们已经给村子通了电、修了路，但是还没装天然气管。

   Neft kəməri çəkmək ― 铺设石油管道

   Asfalt çəkmək ― 铺混凝土

   Bağın ətrafına hasar çəkmək. ― 围着花园修一圈栅栏。

   近义词：tikmək、düzəltmək

3. (及物) 吸烟，抽烟
   • 2010年3月5日, Musavat.com‎^[2]:

     Tələbə olanda hamı siqaret çəkirdi deyə, mən də çəkdim.

     我还是学生的时候就学会了抽烟，因为身边的人都在抽。

   Kişi gündə bir qutu siqaret çəkirdi, yazıq tez öldü ― 这个男人每天抽一包烟；他很快就死掉了，真可怜。

   Qəlyan/çubuq çəkmək ― 抽水烟

4. (及物) 吸引

   diqqət çəkmək ― 吸引注意力

   近义词：cəlb etmək

5. (比喻义，及物) 使感兴趣
   • 2014年2月27日, Namiq Hüseynli, Azadlıq Radiosu‎^[3]:

     -Yaxın zamanlarda hekayələr, yaxud roman kitabı buraxmaq planın varmı? Səni daha çox hansı mövzu çəkir?

     你在打算写一本短故事或者小说集吗？哪个主题是你最感兴趣的？

6. (及物) 碾，磨
7. (及物) 关闭
   • 2017年5月31日, Məlahət Rzayeva, Şərq‎^[4]:

     Zəif nəticə göstərənlərə məktəbin qapısı göstərilir - çıx, ardınca qapını çək.

     对于那些表现不好的人，他们会指著学校大门——自己出去，然后关门。

   近义词：bağlamaq、örtmək

8. (及物) 吸，吸收
   • 2016年6月16日, Nazilə Xaqani, İnter.az‎^[5]:

     Yaşıl damlar yalnız möhtəşəm görünməklə kifayətlənmir, eyni zamanda istilik izolyasiyası edir, yağış suyunu çəkir və enerjiyə qənaət edir

     绿色屋顶不单只看起来壮观，同时还能隔绝炎热，吸收雨水，节约能量。

9. (及物) 遭受，忍受，受苦

   çətinliklər çəkmək ― 经历困难

   zərər çəkmək ― 遭受破坏

   diş ağrisi çəkmək ― 受牙疼困扰

   Mən həyatımda çox ürək ağrısı çəkməli oldum ― 我不得不忍受着生活中的许多悲伤

10. (及物) 与图画有关：
    1. 画，绘画，描绘

       şəkil çəkmək ― 画画

       Rəssam bu şəkili bir il ərzində çəkirdi ― 艺术家用了一年来画这幅画

    2. 拍摄，摄制（电影）

       Bu yaxınlarda bu barədə çox maraqlı bir film çəkiblər. ― 最近一部关于此事的有趣电影正在摄制。

    3. 照相

       Telefonum bir az köhnədir, yaxşı şəkil çəkmir. ― 我的手机有点旧了，拍不出好照片。

11. (不及物) 持续

    Otuzdurduğum pulun hesabıma keçməsi nə qədər çəkər? ― 我要等多久，存的钱才能到账？

    Bu xoşbəxtlik nə qədər çəkər? ― 这份喜悦能持续多久？

12. 与重量有关：
    1. (及物) 称重；称出某一重量的物品
       • 1987年2月14日, Fazil Sənan, Bazarda‎^[6]，第 180 页; 再版为 Ölümə Ərizə, Baku, 2012:

         Qardaş, yeddi kilo kartof çək.

         老兄，给我称七公斤马铃薯。

    2. (不及物) 重量为

       Tüfəng təxminən iyirmi kilo çəkir.

       这把枪重达20公斤。

13. (及物) 击，打，掴（直接宾语只接 şillə、qapaz 等）

    şillə çəkmək ― 打耳光

    şapalaq çəkmək ― 掌掴

    qapaz çəkmək ― 拍打后脑勺

    近义词：şillələmək、qapazlamaq、şapalaqlamaq

14. (及物) 戴上

    Maskanı üzünüzə çəkin, və 15 dəqiqə saxlayın.

    戴上面具，保持15分钟。

15. (及物) 蒸馏

    Araq çəkmək

    蒸馏伏特加

16. (不及物) 相像（一般与 tərəf (“边”) 的与格连用）
    • 2016年6月2日, Xatirə Qədirli, Axar.az‎^[7]:

      Sərvərin də uşaq ikən musiqi ilə maraqlandığını görüb "ana tərəfə “çəkmisən” deyə zarafat edərmiş.

      他/她看见小时候的 Sərvər 对音乐感兴趣的时候，打趣道“你真像你妈妈”

    近义词：oxşamaq、bənzəmək

17. (及物，比喻义) 想念，思念

    Vətən onu çəkir ― 他想念自己的祖国。

变位

çəkmək的变位

肯定
主语非过去分词			çəkən
主语过去分词			çəkmiş
主语将来确定分词			çəkəcəq
非主语分词			(mənim +) çəkdiyim	(sənin +) çəkdiyin	(属施 +) çəkdiyi	(bizim +) çəkdiyimiz	(sizin +) çəkdiyiniz	(属施 +) çəkdiyi 或 çəkdikləri
			çəkib
一般时间分词			çəkəndə
强化分词			çəkdikcə
特定时间分词			çəkərkən
情态分词			çəkərək
不定式			çəkmək
			单数			复数
			第一	第二	第三	第一	第二	第三
直陈	现在	一般	çəkirəm	çəkirsən	çəkir	çəkirik	çəkirsiniz	çəkirlər
		完成1	çəkmişəm	çəkmisən, çəkmişsən*	çəkmişdir	çəkmişik	çəkmisiniz, çəkmişsiniz*	çəkmişlər
		完成2	–	çəkibsən	çəkib(dir)	–	çəkibsiniz	çəkib(dir)lər
	过去	一般	çəkdim	çəkdin	çəkdi	çəkdik	çəkdiniz	çəkdilər
		连续	çəkirdim	çəkirdin	çəkirdi	çəkirdik	çəkirdiniz	çəkirdilər
		完成	çəkmişdim	çəkmişdin	çəkmişdi	çəkmişdik	çəkmişdiniz	çəkmişdilər
	将来	确定	çəkəcəyəm	çəkəcəksən	çəkəcək	çəkəcəyik	çəkəcəksiniz	çəkəcəklər
		不定	çəkərəm	çəkərsən	çəkər	çəkərik	çəkərsiniz	çəkərlər
	过去将来	确定	çəkəcəkdim	çəkəcəkdin	çəkəcəkdi	çəkəcəkdik	çəkəcəkdiniz	çəkəcəkdilər
		不定	çəkərdim	çəkərdin	çəkərdi	çəkərdik	çəkərdiniz	çəkərdilər
条件	现在		çəksəm	çəksən	çəksə	çəksək	çəksəniz	çəksələr
	过去		çəksəydim	çəksəydin	çəksəydi	çəksəydik	çəksəydiniz	çəksəydilər
虚拟			çəkəm	çəkəsən	çəkə	çəkək	çəkəsiniz	çəkələr
劝励			çəkəsiyəm	çəkəsisən	çəkəsi	çəkəsiyik	çəkəsisiniz	çəkəsilər
强制	现在		çəkməliyəm	çəkməlisən	çəkməli	çəkməliyik	çəkməlisiniz	çəkməlilər
	过去		çəkməliydim	çəkməliydin	çəkməliydi	çəkməliydik	çəkməliydiniz	çəkməliydilər
证据	现在		çəkirmişəm	çəkirmişsən	çəkirmiş	çəkirmişik	çəkirmişsiniz	çəkirmişlər
	过去		çəkibmişəm	çəkibmişsən	çəkibmiş	çəkibmişik	çəkibmişsiniz	çəkibmişlər
祈使			çəkim	çək	çəksin	çəkək, çəkəlim*	çəkin	çəksinlər
否定
主语非过去分词			çəkməyən
主语过去分词			çəkməmiş
主语将来确定分词			çəkməyəcəq
非主语分词			(mənim +) çəkmədiyim	(sənin +) çəkmədiyin	(属施 +) çəkmədiyi	(bizim +) çəkmədiyimiz	(sizin +) çəkmədiyiniz	(属施 +) çəkmədiyi 或 çəkmədikləri
动副词			çəkməyib
一般时间分词			çəkməyəndə
强化分词			çəkmədikcə
特定时间分词			çəkməyərkən
情态分词			çəkməyərək
不定式			çəkməmək
			单数			复数
			第一	第二	第三	第一	第二	第三
直陈	现在	一般	çəkmirəm	çəkmirsən	çəkmir	çəkmirik	çəkmirsiniz	çəkmirlər
		完成1	çəkməmişəm	çəkməmisən, çəkməmişsən*	çəkməmiş	çəkməmişik	çəkməmisiniz, çəkməmişsiniz*	çəkməmişlər
		完成2	–	çəkməyibsən	çəkməyib(dir)	–	çəkməyibsiniz	çəkməyib(dir)lər
	过去	一般	çəkmədim	çəkmədin	çəkmədi	çəkmədik	çəkmədiniz	çəkmədilər
		连续	çəkmirdim	çəkmirdin	çəkmirdi	çəkmirdik	çəkmirdiniz	çəkmirdilər
		完成	çəkməmişdim	çəkməmişdin	çəkməmişdi	çəkməmişdik	çəkməmişdiniz	çəkməmişdilər
	将来	确定	çəkməyəcəyəm	çəkməyəcəksən	çəkməyəcək	çəkməyəcəyik	çəkməyəcəksiniz	çəkməyəcəklər
		不定	çəkmərəm	çəkmərsən, çəkməzsən	çəkməz	çəkmərik	çəkmərsiniz, çəkməzsiniz	çəkməzlər
	过去将来	确定	çəkməyəcəkdim	çəkməyəcəkdin	çəkməyəcəkdi	çəkməyəcəkdik	çəkməyəcəkdiniz	çəkməyəcəkdilər
		不定	çəkməzdim	çəkməzdin	çəkməzdi	çəkməzdik	çəkməzdiniz	çəkməzdilər
条件	现在		çəkməsəm	çəkməsən	çəkməsə	çəkməsək	çəkməsəniz	çəkməsələr
	过去		çəkməsəydim	çəkməsəydin	çəkməsəydi	çəkməsəydik	çəkməsəydiniz	çəkməsəydilər
虚拟			çəkməyəm	çəkməyəsən	çəkməyə	çəkməyək	çəkməyəsiniz	çəkməyələr
劝励			çəkməyəsiyəm	çəkməyəsisən	çəkməyəsi	çəkməyəsiyik	çəkməyəsisiniz	çəkməyəsilər
强制	现在		çəkməməliyəm	çəkməməlisən	çəkməməli	çəkməməliyik	çəkməməlisiniz	çəkməməlilər
	过去		çəkməməliydim	çəkməməliydin	çəkməməliydi	çəkməməliydik	çəkməməliydiniz	çəkməməliydilər
证据	现在		çəkməyirmişəm	çəkməyirmişsən	çəkməyirmiş	çəkməyirmişik	çəkməyirmişsiniz	çəkməyirmişlər
	过去		çəkməyibmişəm	çəkməyibmişsən	çəkməyibmiş	çəkməyibmişik	çəkməyibmişsiniz	çəkməyibmişlər
祈使			çəkməyim	çəkmə	çəkməsin	çəkməyək çəkməyəlim*	çəkməyin	çəkməsinlər
潜在否定
主语非过去分词			çəkəmməyən
主语将来确定分词			çəkəmməyəcəq
非主语分词			(mənim +) çəkəmmədiyim	(sənin +) çəkəmmədiyin	(属施 +) çəkəmmədiyi	(bizim +) çəkəmmədiyimiz	(sizin +) çəkəmmədiyiniz	(属施 +) çəkəmmədiyi 或 çəkəmmədikləri
动副词			çəkəmməyib
一般时间分词			çəkəmməyəndə
强化分词			çəkəmmədikcə
特定时间分词			çəkəmməyərkən
情态分词			çəkəmməyərək
不定式			çəkəmməmək
			单数			复数
			第一	第二	第三	第一	第二	第三
直陈	现在	一般	çəkəmmirəm	çəkəmmirsən	çəkəmmir	çəkəmmirik	çəkəmmirsiniz	çəkəmmirlər
		完成1	çəkəmməmişəm	çəkəmməmisən, çəkəmməmişsən*	çəkəmməmişdir	çəkəmməmişik	çəkəmməmisiniz, çəkəmməmişsiniz*	çəkəmməşmilər
		完成2	–	çəkəmməyibsən	çəkəmməyib(dir)	–	çəkəmməyibsiniz	çəkəmməyib(dir)lər
	过去	一般	çəkəmmədim	çəkəmmədin	çəkəmmədi	çəkəmmədik	çəkəmmədiniz	çəkəmmədilər
		连续	çəkəmmirdim	çəkəmmirdin	çəkəmmirdi	çəkəmmirdik	çəkəmmirdiniz	çəkəmmirdilir
		完成	çəkəmməmişdim	çəkəmməmişdin	çəkəmməmişdi	çəkəmməmişdik	çəkəmməmişdiniz	çəkəmməmişdilər
	将来	确定	çəkəmməyəcəyəm	çəkəmməyəcəksən	çəkəmməyəcək	çəkəmməyəcəyik	çəkəmməyəcəksiniz	çəkəmməyəcəklər
		不定	çəkəmmərəm	çəkəmmərsən, çəkəmməzsən	çəkəmməz	çəkəmmərik	çəkəmmərsiniz, çəkəmməzsiniz	çəkəmməzlər
	过去将来	确定	çəkəmməyəcəkdim	çəkəmməyəcəkdin	çəkəmməyəcəkdi	çəkəmməyəcəkdik	çəkəmməyəcəkdiniz	çəkəmməyəcəkdilər
		不定	çəkəmməzdim	çəkəmməzdin	çəkəmməzdi	çəkəmməzdik	çəkəmməzdiniz	çəkəmməzdilər
条件	现在		çəkəmməsəm	çəkəmməsən	çəkəmməsə	çəkəmməsək	çəkəmməsəniz	çəkəmməsələr
	过去		çəkəmməsəydim	çəkəmməsəydin	çəkəmməsəydi	çəkəmməsəydik	çəkəmməsəydiniz	çəkəmməsəydilər
虚拟			çəkəmməyəm	çəkəmməyəsən	çəkəmməyə	çəkəmməyək	çəkəmməyəsiniz	çəkəmməyələr
祈使			çəkəmməyim	çəkəmmə	çəkəmməsin	çəkəmməyək	çəkəmməyin	çəkəmməsinlər
注：部分变位形式可能只是假设，并非每一种变位形式都确实存在。
* 旧式或高语域

派生词

• çəki (“重量”)
• çəkiliş (“拍摄，摄制”, 名词)
• çəkilmək (“撤退”)
• xətçəkən (“尺子”)

 

复合动词

• ad çəkmək (“提及”)
• baş çəkmək (“拜访，前往”)
• cəza çəkmək (“服刑”)
• dərd çəkmək (“担心，担忧；悲伤”)
• əl çəkmək (“不打扰”)
• əzab çəkmək (“遭受，忍受”)
• əziyyət çəkmək (“遭受，忍受”)
• imtahana çəkmək (“测试”)
• qol çəkmək (“签名”)
• sınağa çəkmək (“测试”)
• zəhmət çəkmək