维基词典

tutmaq

阿塞拜疆语 编辑

其他字母
西里尔字母 тутмаг
波斯-阿拉伯字母 توتماق

词源 编辑

源自原始突厥语 *tut- (“抓住”)。[1] 与古突厥语 𐱃𐰆𐱃 (tut-, “抓，保持，拥有”)、土耳其语 tutmak (“抓，持”)、巴什基尔语 тотоу (totou, “抓，持”)、楚瓦什语 тытма (tytma, “抓，持”)、哈卡斯语 & 绍尔语 тударға (tudarğa, “抓，持，控制，克制”)、吉尔吉斯语 тутуу (tutuu, “抓”)、土库曼语 tutmak (“抓，持，租，填”)、图瓦语 тудар (tudar, “抓，持”)、乌兹别克语 tutmoq (“抓，持，拿”)、雅库特语 тут (tut, “抓，持”)同源。

发音 编辑

动词 编辑

tutmaq (及物)

  1. 拿，持
    • 1983, Zahid Xəlil, Kəndlinin söhbəti:
      Çiçəkləri və kəlbətini əlində bərk tutmuşdu ki, salıb itirməsin.
      他手上轻轻握著花和钳子，这样就不会把花掉在地上。
    • 2014 11月 5, “Bir dönərlik “fahişə””, 出自 Lent.az‎[1]:
      İki polis onu qolundan bərk-bərk tutmuşdu
      两个警察抓住她的手臂。
      [永久失效链接]
    Əlində nə tutursan? ― 你手里拿着什么？
    近义词： saxlamaq
  2. 抓
    • 2017, Vahid Çəmənli, Dəli Çəmənli, →ISBN:
      Onun zırıldamaları fasiləsiz aglamağa keçəndə əlindən tutub evə gətirdim.
      她哭得越来越大声，我一把抓住她，带她回家。
    近义词： əlinə almaq
  3. 认为
  4. 捕捉
    balıq tutmaq ― 捉鱼
  5. (口语) 感染
  6. 逮捕
    • 2016 8月 8, “Olimpiadada daha bir biabırçılıq”, 出自 Day.az‎[3]:
      Hadisənin şahidləri işə qarışıblar, cinayətkarı tutublar.
      目击者介入并逮捕了嫌犯。
    近义词： həbs etmək、saxlamaq、azadlıqdan məhrum etmək、içəri salmaq
  7. (不及物) 假设，假定 （一般用第一人称复数命令式 + ki 的形式）
    Tutaq ki, bu iş alındı. Sonra nə? ― 要是成功了，后面该怎么做？
    Tutalım ki, mən buna razıyam. Bəs başqaları necə? ― 假设我同意，那么其他人呢？
    近义词： güman etmək、zənn etmək
  8. 租
    Bakıya köçdük, ikiotaqlı mənzil tutduq, orada altı ay qaldıq. ― 我们搬到了巴库，租下一间两室公寓，在那里住了六个月。
    Xərcləri aşağı saxlamaq üçün, bir neçə nəfərimiz avtobus tutduq və oraya bir yerdə getdik. ― 为了降低开销，我们中的几个人租了一辆巴士一起过去。
    近义词： kirayə götürmək
  9. (军事) 攻占
    • 2016 11月 1, Cəbhə.info‎[4]:
      İŞİD daha bir şəhəri tutdu.
      ISIS又攻下一座城镇。
      [永久失效链接]
    近义词： nəzarətə götürmək、işğal etmək
  10. 位居，职位为
    • 2016 3月 4, Trend.az‎[5]:
      Türkmənistan Prezidenti Qurbanqulu Berdiməhəmmədovun sərəncamında deyilir ki, əgər yol verilmiş nöqsanlar qısa müddət ərzində aradan qaldırılmazsa məmur tutduğu vəzifədən azad ediləcək.
      土库曼斯坦总统库尔班古力·别尔德穆哈梅多夫的法令规定，如果官员无法在短时间内改正缺点，就会被免职。
    İkinci Dünya Müharibəsindən sonra, Almaniyada çoxlu nasistlər müharibədən əvvəl tutduqları vəzifələrini tutmağa davam etmişdilər. ― 二战以后，许多德国纳粹前官员依然官复原职。
  11. 持有（立场，观点）
    Tutduğunuz mövqe bizə aydındır, amma biz onunla razı deyilik. ― 我们明白你的立场，但我们并不同意。
  12. 强烈感觉
    Birdən onu güclü qorxu tutdu. ― 他/她突然被吓坏了。
  13. (口语) 勾引（仅用于qız tutmaq）
    • 2014 6月 23, Fərid Nietzsche, Yazar.in‎[6]:
      Təbii ki, cəmiyyətdə artıq özünə yer eləmiş bu fikrin baş səbəbkarı “qız tutmaq” məqsədi ilə müxtəlif parkları, ticarət mərkəzlərini, ictimai obyektləri gəzən oğlancığazlarımızdır.
      当然，这个已经扎根于社会的想法的主要来源，是一些男孩子到各个公园、商场和公共场所去“泡妞”的行为。
    Başa düşmədim, sən kitabxanaya oxumağa yoxsa qız tutmağa gedirsən? ― 我不太明白，你到图书馆是去学习的还是去泡妞的？
  14. (俚语) 理解
    temanı/mövzunu tutmaq' ― 理解主题
    Orjinalı görənlər temanı tutar. ― 看过原著的人就会理解主旨。

变位 编辑

tutmaq的变位
肯定
主语非过去分词 tutan
主语过去分词 tutmuş
主语将来确定分词 tutacaq
非主语分词 (mənim +) tutduğum (sənin +) tutduğun (属施 +) tutduğu (bizim +) tutduğumuz (sizin +) tutduğunuz (属施 +) tutduğu 或 tutduqları
tutub
一般时间分词 tutanda
强化分词 tutduqca
特定时间分词 tutarkən
情态分词 tutaraq
不定式 tutmaq
单数 复数
第一 第二 第三 第一 第二 第三
直陈 现在 一般 tuturam tutursan tutur tuturuq tutursunuz tuturlar
完成1 tutmuşam tutmusan,
tutmuşsan* 		tutmuşdur tutmuşuq tutmusunuz,
tutmuşsunuz* 		tutmuşlar
完成2 – tutubsan tutub(dur) – tutubsunuz tutub(dur)lar
过去 一般 tutdum tutdun tutdu tutduq tutdunuz tutdular
连续 tuturdum tuturdun tuturdu tuturduq tuturdunuz tuturdular
完成 tutmuşdum tutmuşdun tutmuşdu tutmuşduq tutmuşdunuz tutmuşdular
将来 确定 tutacağam tutacaqsan tutacaq tutacağıq tutacaqsınız tutacaqlar
不定 tutaram tutarsan tutar tutarıq tutarsınız tutarlar
过去将来 确定 tutacaqdım tutacaqdın tutacaqdı tutacaqdıq tutacaqdınız tutacaqdılar
不定 tutardım tutardın tutardı tutardıq tutardınız tutardılar
条件 现在 tutsam tutsan tutsa tutsaq tutsanız tutsalar
过去 tutsaydım tutsaydın tutsaydı tutsaydıq tutsaydınız tutsaydılar
虚拟 tutam tutasan tuta tutaq tutasınız tutalar
劝励 tutasıyam tutasısan tutası tutasıyıq tutasısınız tutasılar
强制 现在 tutmalıyam tutmalısan tutmalı tutmalıyıq tutmalısınız tutmalılar
过去 tutmalıydım tutmalıydın tutmalıydı tutmalıydıq tutmalıydınız tutmalıydılar
证据 现在 tuturmışam tuturmışsan tuturmış tuturmışuq tuturmışsunuz tuturmışlar
过去 tutubmışam tutubmışsan tutubmış tutubmışuq tutubmışsunuz tutubmışlar
祈使 tutum tut tutsun tutaq,
tutalım* 		tutun tutsunlar
否定
主语非过去分词 tutmayan
主语过去分词 tutmamış
主语将来确定分词 tutmayacaq
非主语分词 (mənim +) tutmadığım (sənin +) tutmadığın (属施 +) tutmadığı (bizim +) tutmadığımız (sizin +) tutmadığınız (属施 +) tutmadığı 或 tutmadıqları
动副词 tutmayıb
一般时间分词 tutmayanda
强化分词 tutmadıqca
特定时间分词 tutmayarkən
情态分词 tutmayaraq
不定式 tutmamaq
单数 复数
第一 第二 第三 第一 第二 第三
直陈 现在 一般 tutmuram tutmursan tutmur tutmuruq tutmursunuz tutmurlar
完成1 tutmamışam tutmamısan,
tutmamışsan* 		tutmamış tutmamışıq tutmamısınız,
tutmamışsınız* 		tutmamışlar
完成2 – tutmayıbsan tutmayıb(dır) – tutmayıbsınız tutmayıb(dır)lar
过去 一般 tutmadım tutmadın tutmadı tutmadıq tutmadınız tutmadılar
连续 tutmurdum tutmurdun tutmurdu tutmurduq tutmurdunuz tutmurdular
完成 tutmamışdım tutmamışdın tutmamışdı tutmamışdıq tutmamışdınız tutmamışdılar
将来 确定 tutmayacağam tutmayacaqsan tutmayacaq tutmayacağıq tutmayacaqsınız tutmayacaqlar
不定 tutmaram tutmarsan,
tutmazsan 		tutmaz tutmarıq tutmarsınız, tutmazsınız tutmazlar
过去将来 确定 tutmayacaqdım tutmayacaqdın tutmayacaqdı tutmayacaqdıq tutmayacaqdınız tutmayacaqdılar
不定 tutmazdım tutmazdın tutmazdı tutmazdıq tutmazdınız tutmazdılar
条件 现在 tutmasam tutmasan tutmasa tutmasaq tutmasanız tutmasalar
过去 tutmasaydım tutmasaydın tutmasaydı tutmasaydıq tutmasaydınız tutmasaydılar
虚拟 tutmayam tutmayasan tutmaya tutmayaq tutmayasınız tutmayalar
劝励 tutmayasıyam tutmayasısan tutmayası tutmayasıyıq tutmayasısınız tutmayasılar
强制 现在 tutmamalıyam tutmamalısan tutmamalı tutmamalıyıq tutmamalısınız tutmamalılar
过去 tutmamalıydım tutmamalıydın tutmamalıydı tutmamalıydıq tutmamalıydınız tutmamalıydılar
证据 现在 tutmayırmışam tutmayırmışsan tutmayırmış tutmayırmışuq tutmayırmışsunuz tutmayırmışlar
过去 tutmayıbmışam tutmayıbmışsan tutmayıbmış tutmayıbmışuq tutmayıbmışsunuz tutmayıbmışlar
祈使 tutmayım tutma tutmasın tutmayaq
tutmayalım* 		tutmayın tutmasınlar
潜在否定
主语非过去分词 tutammayan
主语将来确定分词 tutammayacaq
非主语分词 (mənim +) tutammadığım (sənin +) tutammadığın (属施 +) tutammadığı (bizim +) tutammadığımız (sizin +) tutammadığınız (属施 +) tutammadığı 或 tutammadıqları
动副词 tutammayıb
一般时间分词 tutammayanda
强化分词 tutammadıqca
特定时间分词 tutammayarkən
情态分词 tutammayaraq
不定式 tutammamaq
单数 复数
第一 第二 第三 第一 第二 第三
直陈 现在 一般 tutammıram tutammırsan tutammır tutammırıq tutammırsınız tutammırlar
完成1 tutammamışam tutammamısan,
tutammamışsan* 		tutammamışdır tutammamışıq tutammamısınız,
tutammamışsınız* 		tutammaşmılar
完成2 – tutammayıbsan tutammayıb(dır) – tutammayıbsınız tutammayıb(dır)lar
过去 一般 tutammadım tutammadın tutammadı tutammadıq tutammadınuz tutammadılar
连续 tutammırdım tutammırdın tutammırdı tutammırdıq tutammırdınız tutammırdulır
完成 tutammamışdım tutammamışdın tutammamışdı tutammamışdıq tutammamışdınız tutammamışdılar
将来 确定 tutammayacağam tutammayacaqsan tutammayacaq tutammayacağıq tutammayacaqsınız tutammayacaqlar
不定 tutammaram tutammarsan,
tutammazsan 		tutammaz tutammarıq tutammarsınız,
tutammazsınız 		tutammazlar
过去将来 确定 tutammayacaqdım tutammayacaqdın tutammayacaqdı tutammayacaqdıq tutammayacaqdınız tutammayacaqdılar
不定 tutammazdım tutammazdın tutammazdı tutammazdıq tutammazdınız tutammazdılar
条件 现在 tutammasam tutammasan tutammasa tutammasaq tutammasanız tutammasalar
过去 tutammasaydım tutammasaydın tutammasaydı tutammasaydıq tutammasaydınız tutammasaydılar
虚拟 tutammayam tutammayasan tutammaya tutammayaq tutammayasınız tutammayalar
祈使 tutammayım tutamma tutammasın tutammayaq tutammayın tutammasınlar
注：部分变位形式可能只是假设，并非每一种变位形式都确实存在。
* 旧式或高语域

派生词 编辑

复合动词

相关词汇 编辑

参考资料 编辑

  1. ↑ Starostin, Sergei; Dybo, Anna; Mudrak, Oleg (2003), “*tut-”, Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8), Leiden, New York, Köln: E.J. Brill
取自“https://zh.wiktionary.org/w/index.php?title=tutmaq&oldid=7429310”