ceann

愛爾蘭語

詞源

源自中古愛爾蘭語 cenn ← 古愛爾蘭語 cenn (對比曼島語 kione) ← 原始凱爾特語 *kʷennom；對比威爾士語 pen, 布列塔尼語 penn。

發音

• (芒斯特) 國際音標^(幫助): /caun̪ˠ/
• (加爾維) 國際音標^(幫助): /cɑːn̪ˠ/
• (梅奧，阿爾斯特) 國際音標^(幫助): /can̪ˠ/

名詞

ceann m (屬格單數 cinn，主格複數 cinn)

1. 頭
2. 白菜頭
3. 端
4. 屋頂
5. 一個 (由形容詞或指示代詞修飾，可用於指物和動物。)

   Tá ceann dearg agam.

   我有一個紅色的（……）

   Feicim trí cinn ghlasa.

   我看見三個綠色的（……）

   Is mian liom an ceann sin.

   我想要那個（……）

6. 形式名詞，可用於指物和動物。

   Tá ceann amháin agam.

   我有一個（……）

   Feicim trí cinn.

   我看見三個（……）

變格

ceann 的變格

第一變格

基本形： 格 單數 複數 主格 ceann cinn 呼格 a chinn a cheanna 屬格 cinn ceann 與格 ceann cinn

帶定冠詞的形式： 格 單數 複數 主格 an ceann na cinn 屬格 an chinn na gceann 與格 leis an gceann don cheann leis na cinn

• 另主格/與格複數: ceanna (濱海)
• 另與格單數: cionn (古代用法，部分短語除外)

近義詞

• (白菜頭)： tor
• (頭、屋頂)： cloigeann (阿爾斯特)

派生詞

• ar ceann
• ardcheannach
• blaosc an chinn
• brat cinn (「頭巾」)
• ceann cait
• ceann tíre
• ceannadhairt
• ceannaimsir
• ceannairgead
• ceannas
• ceannbhalla
• ceannbheart
• ceanncheathrú
• ceannlampa
• cró an chinn
• croscheann
• éadach cinn
• faoi cheann
• focheann
• i gceann
• i ndiaidh do chinn
• iomaire cinn
• mírcheann
• mórcheannach
• néarcheann
• os cionn
• rópa cinn
• siorc ceann casúir
• tinneas cinn

 

輔音變化

愛爾蘭語輔音變化
原形	弱化	濁化
ceann	cheann	gceann
注意：有些形式可能僅是推測，並不是所有形式都一定存在。

拓展閱讀

• "ceann" in Foclóir Gaeilge–Béarla, An Gúm, 1977, by Niall Ó Dónaill.
• Gregory Toner, Maire Ní Mhaonaigh, Sharon Arbuthnot, Dagmar Wodtko, Maire-Luise Theuerkauf, editors (2019年)，「1 cenn」，eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language

蘇格蘭蓋爾語

詞源

源自古愛爾蘭語 cenn (對比曼島語 kione) ← 原始凱爾特語 *kʷennom (對比威爾士語 pen, 布列塔尼語 penn)。

發音

• 國際音標^(幫助): /kʲaun/

名詞

ceann m (屬格單數 cinn，複數 cinn)

1. 頭
2. 領導者
3. 端

   ceann a' bhocsa ― 箱蓋

   ceann na creige ― 石頭的頂部

   bho cheann gu ceann ― 從頭到尾

   an ceann greise ― 一會兒後

派生詞

• aig a' cheann thall
• airgead-ceann m
• an ceann
• an ceann
• an ceann a chéile (「一起」)
• bàrr a' chinn
• buail an ceann (「發生」)
• bun os ceann (「顛倒」)
• ceann a' chnac m
• ceann a' chraidh m
• ceann air chrith m (「凌風草」)
• ceann simileir (「煙囪管道」)
• ceann-achra m (「主顯節」)
• ceann-adhairt m (「枕頭」)
• ceann-aghaidh f (「額頭；容貌」)
• ceann-aimsir m (「日期，時期」)
• ceann-aimsreach m (「付款日」)
• ceann-airm m (「將軍」)
• ceann-ama (「截止期限」)
• ceann-aobhair m (「首要原因」)
• ceann-aodach m (「頭巾」)
• ceann-àrd (「趾高氣昂的」)
• ceann-armailt m (「將軍」)
• ceann-bàn a' mhonaidh m
• ceann-barrach m (「鰺」)
• ceann-bheart m (「頭盔」)
• ceann-bhiorach (「圓錐形的」)
• ceann-bhrat m (「罩篷」)
• ceann-cinnidh (「酋長」)
• ceann-daoraich (「宿醉」)
• ceann-dubhag an t-seilich (「褐頭山雀」)
• ceann-dubhag (「沼澤山雀」)
• ceann-latha (「日期」)
• ceann-na-cìche (「乳頭」)
• ceann-rèile (「終點站」)
• ceann-sgrìobhadh
• ceann-suidhe (「總統」)
• ceannard (「頭頭」)
• ceannfhacal (「標題詞」)
• dì-cheann (「斬首」)
• gealag-dhubh-cheannach (「蘆鳾」)
• gnogadh cinn (「點頭」, 名詞)
• iar-cheann-suidhe (「副總統」)
• os cionn (「在……的上面」)
• sgarfa-cinn (「頭巾」)

 

參考資料

• 「ceann」 in Edward Dwelly, Faclair Gàidhlig gu Beurla le Dealbhan/The Illustrated [Scottish] Gaelic–English Dictionary, 10th edition, 愛丁堡: Birlinn Limited, 1911, ISBN 0-901771-92-9.
• Gregory Toner, Maire Ní Mhaonaigh, Sharon Arbuthnot, Dagmar Wodtko, Maire-Luise Theuerkauf, editors (2019年)，「1 cenn」，eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language