լեզու
亞美尼亞語
編輯
詞源
編輯發音
編輯名詞
編輯լեզու • (lezu)
- 舌頭
- լեզվի ծայրին (ծերին) լինել ― lezvi cayrin (cerin) linel ― 話在嘴邊
- լեզվի կապը (կապերը՝ կապանքները) խզել՝ կտրել ― lezvi kapə (kaperə, kapankʿnerə) xzel, ktrel ― 打破沉默，開始說話
- լեզվի կապերը բացվել՝ արձակվել՝ քանդվել ― lezvi kaperə bacʿvel, arjakvel, kʿandvel ― 獲得發言的機會
- լեզվի տակ մի բան (բան մը) լինել (ըլլալ), ունենալ ― lezvi tak mi ban (ban mə) linel (əllal), unenal ― 有話要說
- լեզվի տակ մնալ ― lezvi tak mnal ― 不回應；默默承受傷人的話語
- լեզվի տակ ըկնել ― lezvi tak əknel ― 成為被八卦的對象
- լեզվի տակին ոսկոր՝ փուշ չլինել ― lezvi takin oskor, pʿuš čʿlinel ― 輕鬆或流利地說話
- լեզվին գալ ― lezvin gal ― 反駁，回嘴
- լեզվին դիմանալ ― lezvin dimanal ― 能夠回覆或反駁
- լեզվին զոռ տալ ― lezvin zoṙ tal ― 哄騙；說廢話
- լեզվին տալ ― lezvin tal ― 1) 反駁；2) 嘗試；3) 參見 լեզվին զոռ տալ
- լեզվին փակ՝ փականք դնել ― lezvin pʿak, pʿakankʿ dnel ― 1) 安靜下來，陷入沉默；2) 使不說話，使安靜
- լեզվից թույն կաթել / լեզվի ծայրին թույն լինել ― lezvicʿ tʿuyn katʿel / lezvi cayrin tʿuyn linel ― 說出或寫下尖刻的言辭
- լեզու ածել ― lezu acel ― 乞求，懇求
- լեզու առնել ― lezu aṙnel ― 1) 獲得說話的能力；2) 小孩開始學說話；3) 敢於說出；4) 說三道四，抱怨
- լեզու բերան չունենալ ― lezu beran čʿunenal ― 不善言辭
- լեզու գործածել ― lezu gorcacel ― 說話
- լեզու գտել ― lezu gtel ― 同意，意見一致
- լեզու դառնալ ― lezu daṙnal ― 長時間不停說話
- լեզու դարձնել ― lezu darjnel ― 反駁，回嘴
- լեզու դնել բերանը ― lezu dnel beranə ― 1) 反駁，回嘴；2) 學習或教說某事
- լեզու ելնել ― lezu elnel ― 1) 開始說話；2) 小孩開始學說話
- լեզու թաթախել ― lezu tʿatʿaxel ― （尤用於否定）與某人交談、說話
- լեզու թացացնել՝ թրջել ― lezu tʿacʿacʿnel, tʿrǰel ― 等同於 լեզու թաթախել
- լեզու թափել ― lezu tʿapʿel ― 1) 勸誘，哄騙；2) 口齒伶俐
- լեզու լինել ― lezu linel ― 1) 獲得說話的能力；2) 小孩開始學說話
- լեզու խառնել ― lezu xaṙnel ― （引起）爭吵
- լեզու կտրել՝ կտրվել ― lezu ktrel, ktrvel ― 健談，說很多話
- լեզու հանել ― lezu hanel ― 1) 伸出舌頭；2) 回嘴；3) 乞求
- լեզու չունենալ ― lezu čʿunenal ― 1) 啞；2) 被剝奪了說話的能力；3) 沒有發言權
- լեզու տալ ― lezu tal ― 1) 使某人說話；2) 參見 լեզու դարձնել；3) 賦予某人說話的能力
- լեզու ցույց տալ ― lezu cʿuycʿ tal ― 1) 伸出舌頭；2) 嚴肅地回答或說話
- լեզու ու բերան կտրել (կտրիլ) ― lezu u beran ktrel (ktril) ― 等同於 լեզու կտրել՝ կտրվել
- լեզու ունենալ ― lezu unenal ― 健談
- լեզուն ատամի՝ ատամների տակ պահել ― lezun atami, atamneri tak pahel ― 1) 閉嘴，保持安靜；2) 守口如瓶，不洩露秘密
- լեզուն արձակել ― lezun arjakel ― 1) 引起說話的慾望，使某人開始說話；2) 開始說話
- լեզուն բան ընկնել ― lezun ban ənknel ― 開始說話
- լեզուն բանալ՝ բաց անել ― lezun banal, bacʿ anel ― 1) 使某人開始說話；2) 開始說話
- լեզու բացվել ― lezu bacʿvel ― 1) 創造出一個能說話或表達自己的機會；2) 開始說話，打破沉默，有勇氣說出；3) 小孩說話開始清晰起來
- լեզուն բերանի մեջ դառնալ ― lezun berani meǰ daṙnal ― 能夠說話
- լեզուն բերանում թաղիք դառնալ ― lezun beranum tʿağikʿ daṙnal ― 說不出話
- լեզուն բերանում շաղվել ― lezun beranum šağvel ― 參見 լեզուն կապ ընկնել
- լեզուն բերանում չորանալ ― lezun beranum čʿoranal ― 1) 很口渴；2) 說不出話，沉默
- լեզուն բլբուլ դառնալ՝ կտրել ― lezun blbul daṙnal, ktrel ― 開始說很多話
- լեզուն բռնել՝ զորել ― lezun bṙnel, zorel ― 1) （常用否定形式）讓自己說出不好的話語、消息；2) 克制住自己；3) 有信心或勇氣說出或詢問
- լեզուն բռնվել ― lezun bṙnvel ― 等同於 լեզուն կապվել
- լեզուն բունը դնել ― lezun bunə dnel ― 1) 沉默，不回應；2) 以沉默的方式表達反對
- լեզուն դառնալ՝ պտտվել ― lezun daṙnal, pttvel ― 1) 等同於 լեզուն զորել՝ բռնել；2) 能夠背誦或清晰地表達
- լեզուն երկար ― lezun erkar ― 大膽的，反叛的
- լեզուն երկար լինել ― lezun erkar linel ― 1) 暢所欲言，有自由表達的地方；2) 健談，多話
- լեզուն երկարացնել ― lezun erkaracʿnel ― 非常自信大膽地說
- լեզուն իրեն անել՝ պահել՝ քաշել ― lezun iren anel, pahel, kʿašel ― 說話謹慎、不過分
- լեզուն լուռ պահել ― lezun luṙ pahel ― 保持沉默
- լեզուն խածել ― lezun xacel ― 參見 լեզուն կծել
- լեզուն խառնվել ― lezun xaṙnvel ― 說不出話來，不知道說什麼好
- լեզուն ծակը կոխել՝ մտցնել դնել ― lezun cakə koxel, mtcʿnel dnel ― 1) 閉嘴；2) 使沉默，使安靜
- լեզուն ծամել՝ ծամծմել՝ ծամծմորել ― lezun camel, camcmel, camcmorel ― 說話不清晰，難以理解
- լեզուն ծռել ― lezun cṙel ― 改口
- լեզուն կապ ― lezun kap ― 說不出話來的
- լեզուն կապել ― lezun kapel ― 1) 剝奪某人自由表達或寫作的權利；2) 剝奪某人說話的能力
- լեզուն կապ ընկնել ― lezun kap ənknel ― 說不出話
- լեզուն կապվել ― lezun kapvel ― 1) 說不出話；2) 渴望能夠自由表達或寫作
- լեզուն կարճ ― lezun karč ― 渴望能夠自由說話；可憐的，悲慘的
- լեզուն կարճ բռնել ― lezun karč bṙnel ― 守口如瓶，不洩露秘密
- լեզուն կարճ լինել ― lezun karč linel ― 因為內疚而無法自由說話；保持沉默
- լեզուն կարճ պահել ― lezun karč pahel ― 不敢多說，不敢說出一切
- լեզուն կարճանալ ― lezun karčanal ― 失去勇氣或信心
- լեզուն կարճացնել ― lezun karčacʿnel ― 說話不自信
- լեզուն կծել ― lezun kcel ― 突然記起或認出
- լեզուն կպչել ― lezun kpčʿel ― 1) 參見 լեզուն կապվել；2) 很冷
- լեզուն կտրվել ― lezun ktrvel ― 閉嘴，安靜下來
- լեզուն մի գազ հանել ― lezun mi gaz hanel ― 1) 敢於說出，說話非常大膽；2) （動物）發出緩慢的叫聲
- լեզուն շաղվել ― lezun šağvel ― 說不出話；無法清晰地表達自己
- լեզուն շարժել ― lezun šaržel ― 說話，談話
- լեզուն չորանալ ― lezun čʿoranal ― 1) 等同於 լեզուն պապանձվել；2) 很口渴
- լեզուն պապանձվել ― lezun papanjvel ― 變啞，失去言語能力
- լեզուն պատ գալ ― lezun pat gal ― 結巴，口吃
- լեզուն պռնգովը տալ ― lezun pṙngovə tal ― 說一點點話
- լեզուն ցույց տալ ― lezun cʿuycʿ tal ― 反駁，回嘴
- լեզուն փոխել ― lezun pʿoxel ― 1) 改變想法；2) 改變自己的說話方式、風格
- լեզուն փորը գցել՝ ընկնել՝ մտնել՝ քաշել ― lezun pʿorə gcʿel, ənknel, mtnel, kʿašel ― （因為恐懼等原因而）說不出話來；不知道說什麼好
- լեզուն փորը քաշել / լեզուն ծակը կոխել ― lezun pʿorə kʿašel / lezun cakə koxel ― （因為恐懼等原因而）說不出話來；不知道說什麼好
- լեզուն քաշել ― lezun kʿašel ― 保持沉默，不說話
- լեզուն գալ ― lezun gal ― 鬆口，願意透露秘密
- ինչ որ լեզուդ պտտի՝ ուզի՝ ասի ― inčʿ or lezud ptti, uzi, asi ― 隨便，想說什麼就說什麼
- իր լեզուն ունենալ ― ir lezun unenal ― 1) 能夠回答，說話；2) 有特殊需求，要求特殊的待遇s
- իրար հետ լեզու գտնել ― irar het lezu gtnel ― 1) 同意，意見一致；2) 和睦相處
- մեկի լեզվի վրա կարողանալ ― meki lezvi vra karoğanal ― 能夠回應某人的論點，爭論
- մեկի հետ լեզու թաթախել ― meki het lezu tʿatʿaxel ― （尤用於否定）與某人交談、說話
- մեկի վրա լեզու հանել ― meki vra lezu hanel ― 訓斥，斥責
- 動物的舌頭，用作食物
- 語言
- ազգային լեզու ― azgayin lezu ― 國家語言
- մայրենի լեզու ― mayreni lezu ― 母語
- մեռած լեզու ― meṙac lezu ― 死語
- հին լեզու ― hin lezu ― 古語
- պաշտոնական լեզու ― paštonakan lezu ― 官方語言
- պետական լեզու ― petakan lezu ― 國家語言
- լեզու սովորել ― lezu sovorel ― 學習語言
- 話語，講話；談話
- 言辭尖刻，說話刻薄
- 思考，深思熟慮（且有話要說）
- 行話
- գիտական լեզու ― gitakan lezu ― 科學語言
- խոսակցական լեզու ― xosakcʿakan lezu ― 白話，俗話
- 俚語
- (比喻義) 力量
- (比喻義) 人，個人
- (比喻義) 輕柔的聲音
- (比喻義) 聲音；嗓音
- (比喻義) (軍事) 俘獲以獲取情報的敵軍士兵
- 鐘舌
- 火舌
- 本質；主題
- 解釋事物本質意義的表達或話語
- (比喻義) 表達思想、信息、感覺的手段
變格
編輯 i-型, 無生命 (東亞美尼亞語)
| 單數 | 複數 | |||
|---|---|---|---|---|
| 主格 | լեզու (lezu) | լեզուներ (lezuner) | ||
| 與格 | լեզվի (lezvi) | լեզուների (lezuneri) | ||
| 奪格 | լեզվից (lezvicʿ) | լեզուներից (lezunericʿ) | ||
| 工具格 | լեզվով (lezvov) | լեզուներով (lezunerov) | ||
| 方位格 | լեզվում (lezvum) | լեզուներում (lezunerum) | ||
| 定 | ||||
| 主格 | լեզուն (lezun) | լեզուները/լեզուներն (lezunerə/lezunern) | ||
| 與格 | լեզվին (lezvin) | լեզուներին (lezunerin) | ||
| 第一人稱所有格 | ||||
| 主格 | լեզուս (lezus) | լեզուներս (lezuners) | ||
| 與格 | լեզվիս (lezvis) | լեզուներիս (lezuneris) | ||
| 奪格 | լեզվիցս (lezvicʿs) | լեզուներիցս (lezunericʿs) | ||
| 工具格 | լեզվովս (lezvovs) | լեզուներովս (lezunerovs) | ||
| 方位格 | լեզվումս (lezvums) | լեզուներումս (lezunerums) | ||
| 第二人稱所有格 | ||||
| 主格 | լեզուդ (lezud) | լեզուներդ (lezunerd) | ||
| 與格 | լեզվիդ (lezvid) | լեզուներիդ (lezunerid) | ||
| 奪格 | լեզվիցդ (lezvicʿd) | լեզուներիցդ (lezunericʿd) | ||
| 工具格 | լեզվովդ (lezvovd) | լեզուներովդ (lezunerovd) | ||
| 方位格 | լեզվումդ (lezvumd) | լեզուներումդ (lezunerumd) | ||
衍生詞彙
編輯- ետնալեզվային (etnalezvayin)
- լեզվաբան (lezvaban)
- լեզվաբուն (lezvabun)
- լեզվաընտանիք (lezvaəntanikʿ)
- լեզվական (lezvakan)
- ծածկալեզու (cackalezu)
- հին հյուսիսային լեզու (hin hyusisayin lezu)
- մայրենի լեզու (mayreni lezu)
- նախալեզու (naxalezu)
古亞美尼亞語
編輯詞源
編輯源自原始印歐語 *dn̥ǵʰwéh₂s。受լիզեմ (lizem, 「舔」)的影響；對比立陶宛語 liežuvis，可能也與拉丁語 lingua有關。
名詞
編輯լեզու (lezu)
- (解剖學) 舌頭
- լեզու ապխտեալ ― lezu apxteal ― 被煙熏乾的舌頭
- լեզու աղտեղի ― lezu ağteği ― 口出惡言 (字面意思是「髒舌頭」)
- լեզու զանգակի ― lezu zangaki ― 鐘舌
- լեզու երկրի ― lezu erkri ― 狹窄地帶 (字面意思是「舌頭土地」)
- լեզու չար, սուտ, նենգաւոր ― lezu čʿar, sut, nengawor ― 惡意誹謗
- լեզու անուշակ, մեղրակաթ ― lezu anušak, meğrakatʿ ― 甜言蜜語
- լեզու քաջ, վսեմ ― lezu kʿaǰ, vsem ― 雄辯
- լեզուի տալ ― lezui tal ― 信口開河
- ի լեզու գալ, արձակել լեզու ― i lezu gal, arjakel lezu ― 能夠說話，具備語言能力
- արձակել, ձգել առ ոք զլեզու ― arjakel, jgel aṙ okʿ zlezu ― 公開反對
- լեզուոյ դրունս դնել, ունել զլեզուն, կարճել/սանձել զլեզուն ― lezuoy druns dnel, unel zlezun, karčel/sanjel zlezun ― 沉默，緘默
- մերձ ի ծայր լեզուին ունել ― merj i cayr lezuin unel ― 話到嘴邊
- լեզուն ի քիմս կցիլ ― lezun i kʿims kcʿil ― 張口結舌，說話結巴
- անոսկր է լեզու, այլ զոսկերս լեսու ― anoskr ē lezu, ayl zoskers lesu ― 舌無骨卻能折斷骨
- որպիսի՜ լեզու շաղակրատ ― orpisi! lezu šağakrat ― 真是個話匣子！
- (比喻義) 語言；話語；習語
- հայ լեզու ― hay lezu ― 亞美尼亞語
- անգղիական լեզու ― angğiakan lezu ― 英語
- գաւառական լեզու ― gawaṙakan lezu ― 方言；習語
- մայրենի լեզու ― mayreni lezu ― 母語；白話
- կենդանի լեզու ― kendani lezu ― 活的語言
- մեռեալ լեզու ― meṙeal lezu ― 死語
- ուսուցիչ լեզուաց ― usucʿičʿ lezuacʿ ― 語言大師
- վարժապետ գաղղիական լեզուի ― varžapet gağğiakan lezui ― 法語教師
- խօսել այլ եւ այլ լեզուս ― xōsel ayl ew ayl lezus ― 會說多種語言
- կարի քաջ փոխեաց զլեզու իւր ― kari kʿaǰ pʿoxeacʿ zlezu iwr ― 口風完全轉變
- (比喻義) 人民，民族，國家
- (比喻義) 物體的邊緣
- լեզու կօշկի ― lezu kōški ― 靴子、鞋子的腳趾部分
變格
編輯i-a-類
o-類
衍生詞彙
編輯- աղալեզու (ağalezu)
- աղաւալեզու (ağawalezu)
- աղուալեզու (ağualezu)
- այլալեզու (aylalezu)
- անլեզու (anlezu)
- բազմալեզու (bazmalezu)
- բոցալեզու (bocʿalezu)
- գառնալեզու (gaṙnalezu)
- եզնալեզու (eznalezu)
- երկալեզու (erkalezu)
- երկլեզու (erklezu)
- թանձրալեզու (tʿanjralezu)
- լեզուագար (lezuagar)
- լեզուագարեմ (lezuagarem)
- լեզուագարիմ (lezuagarim)
- լեզուագարութիւն (lezuagarutʿiwn)
- լեզուազգեաց (lezuazgeacʿ)
- լեզուախօսութիւն (lezuaxōsutʿiwn)
- լեզուածայր (lezuacayr)
- լեզուակ (lezuak)
- լեզուակապ (lezuakap)
- լեզուահատ (lezuahat)
- լեզուահատեմ (lezuahatem)
- լեզուային (lezuayin)
- լեզուանի (lezuani)
- լեզուանիմ (lezuanim)
- լեզուանութիւն (lezuanutʿiwn)
- լեզուատ (lezuat)
- խաղտալեզու (xağtalezu)
- ծանրալեզու (canralezu)
- կարճալեզու (karčalezu)
- կորճալեզու (korčalezu)
- համալեզու (hamalezu)
- ճարտարալեզութիւն (čartaralezutʿiwn)
- ճարտարալեզուութիւն (čartaralezuutʿiwn)
- ճարտարլեզութիւն (čartarlezutʿiwn)
- ճնճղկալեզու (čnčğkalezu)
- մակալեզու (makalezu)
- միալեզու (mialezu)
- յամրալեզու (yamralezu)
- յունալեզու (yunalezu)
- նանրալեզու (nanralezu)
- նրբալեզու (nrbalezu)
- չարալեզու (čʿaralezu)
- պղծալեզու (pğcalezu)
- սլաքալեզու (slakʿalezu)
- ստալեզու (stalezu)
- տարալեզուութիւն (taralezuutʿiwn)
- քաղրթալեզու (kʿağrtʿalezu)
- օտարալեզու (ōtaralezu)
派生語彙
編輯- 亞美尼亞語: լեզու (lezu)
參考資料
編輯- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879年)，「լեզու」，Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English]，Venice：S. Lazarus Armenian Academy
- Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837年)，「լեզու」，Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (古典亞美尼亞語)，Venice：S. Lazarus Armenian Academy
- Ačaṙean, Hračʿeay (1971–1979年)，「լեզու」，Hayerēn armatakan baṙaran [Dictionary of Armenian Root Words] (亞美尼亞語)，2nd edition, reprint of the original 1926–1935 seven-volume版，Yerevan：University Press
- Martirosyan, Hrach (2010年) Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8)，Leiden and Boston：Brill，第 307 頁