附錄:原始印歐語名詞/1
本頁的主頁面在Wiktionary:原始印歐語名詞。
語言縮寫 編輯
星空 編輯
詞根 | 英語含義 | 中文含義 (試譯) |
派生詞 |
---|---|---|---|
*telp- | space | 空間 、宇 | 梵 talpa,立陶 tilpti; telpu,拉脫 tilpt; telpu,俄 tolpa,吐火 tsälp/tälp,愛爾 -tella/ |
*ster- | star | 星 | 希 astēr,德 sterro/Stern,英 steorra/star,古諾 stjarna,哥特 stairno,拉丁 stella,亞美 astł/astġ/asdġ,梵 tāras;stṛbhis,威爾 seren,吐火 śre/śćirye,坎姆 ṛâšto,波斯 /setāre,奧塞 sthaly/,赫梯 šittar,普什 storai |
*sawel- | sun | 日 | 立陶 saulė,拉脫 saule,拉丁 sōl,威爾 haul,希 hēlios,阿爾巴 (h)yll,英 sigel/--; sunne/sun,俄 solnce,梵 sūras,阿維 hvarə,德 sunna/Sonne,古諾 sól; sunna,哥特 sauil; sunno,威爾 haul,愛爾 súil/súil,吐火 swāñce/swāñco,坎姆 su,波蘭 słońce,古教斯 slunice,古普 saule,波斯 -farnah-/ |
*meh₁ns- | moon/month | 月、望 | 希 mēn,吐火 mañ/meñe,拉丁 mēnsis,英 mōna/moon,古教斯 meseci,俄 mesjac,梵 māsa,亞美 amis,阿維 maoṅh,愛爾 mí/mí,古諾 mani,德 mano/Mond,哥特 mena,阿爾巴 muaj,立陶 mėnuo,拉脫 mēness,威爾 mis,坎姆 mos,波斯 /māh,奧塞 mæj,古普 menig,普什 myaasht,Ormuri mail |
*nebh- | sky/cloud | 雲 | 俄 nebo,拉丁 nebŭlō,梵 nabhas,希 nephos,赫梯 nepiš,利西亞 tabahaza,盧維亞 tappaš-,德 nebul/Nebel,英 nifol/--,威爾 nef,坎姆 niru,波蘭 niebo,古教斯 nebo,立陶 debesis,拉脫 debess,阿維 nabah,愛爾 nem/neamh,古諾 niflhel |
*leuk- | light/bright | 光、亮 | 俄 lug,梵 rocate,希 leukos,英 lēoht/light,拉丁 lūx,德 lioht/licht,坎姆 luka,哥特 liuhaþ,古諾 leygr,吐火 luk,奧斯坎 Lúvkis,翁布 Vuvçis,威爾 llug,愛爾 loscaim/loiscim,立陶 lauka,拉脫 lauks,赫梯 lalukkes,利西亞 luga,盧維亞 luha-,亞美 loys,坎姆 ṛuč,古教斯 luci,高盧 leux,阿維 raočant |
時刻 編輯
詞根 | 英語含義 | 中文含義 (試譯) |
派生詞 |
---|---|---|---|
*dei-n- | day | 日 | 亞美 tiv/div,俄 den',愛爾 denus/,立陶 diena,拉脫 diena,梵 dinam,拉丁 diēs,阿爾巴 gdhin,威爾 dydd,波蘭 dzień,愛爾 día/dia,哥特 sintīns,古普 deinan,英 lencten/lent,德 lenzo/Lenz |
*dhǵh(y)es- | yesterday | 昨 | 英 yesterday,阿爾巴 dje,梵 hyas,阿維 zyō,波斯 diyaka/dīg/diruz/dine,希 khthes,拉丁 herī,威爾 ddoe,愛爾 indhé/an(d)é,哥特 gistradagis,古諾 í gǽr,德 gesteron/gestern |
*h₂eǵh- | day | 日 | 梵 ahar,阿維 azan,英 dæg/day,德 tag/Tag,哥特 dags,古諾 dagr |
*h₂eus- | dawn | 旦 、朝 | 立陶 aušra,拉脫 ausma,德 ōstra/Osten,梵 uṣās,俄 utro,英 ēast/east,希 hēos,拉丁 aurōra,古諾 austr,阿維 ušastara,愛爾 fáir/,威爾 gwawr |
*nokw-ts- | night | 夜 | 希 nuks,立陶 naktis,拉脫 nakts,德 naht/Nacht,梵 nakti,赫梯 nekuz,拉丁 nox,俄 noč',阿爾巴 natë,愛爾 innocht/anochd,吐火 nakcu/nekcīye,威爾 nos,英 niht/night,波蘭 noc,古普 naktin,哥特 nahts,古諾 nótt,古教斯 nosti |
*wes-pero- | evening | 暮、夜 | 亞美 gišer/kišer,拉丁 vespera,希 hesperos,立陶 vakaras,拉脫 vakars,愛爾 fescor/feascar,俄 večer,哥特 veig,威爾 ucher,波蘭 wieczór |
季節 編輯
詞根 | 英語含義 | 中文含義 (試譯) |
派生詞 |
---|---|---|---|
*yeHr- | year | 年 | 哥特 jēr,英 gēar/year,阿維 yārə,古教斯 jara,希 ōra,拉丁 hōrnus,德 jar/Jahr,古諾 ár,波斯 dušiyaram/,立陶 jorė,俄 jarovoj,波蘭 jar |
*wet- | year | 年、歲 | 拉丁 vetus,希 etos,梵 vatsa,英 weðer/wether,德 widar/Widder,哥特 wiþrus,古諾 veðr,赫梯 witt,阿爾巴 vjet,愛爾 fethim/feithim,康沃爾 guis,立陶 vetuša,古教斯 vetŭxŭ,俄 vetxij,波蘭 wiotchy,奧斯坎 Vezkeí |
*wesr̥ | spring | 春 | 俄 vesna,梵 vasanta,立陶 vasara,拉脫 vasara,古諾 vár,拉丁 vēr,阿維 vaṅri,亞美 garun/karun,坎姆 vâsut,波斯 /bahār,波蘭 wiosna,希 ear,古教斯 vesna,愛爾 errach/,威爾 gwanwyn |
*sem- | summer | 夏、暑 | 梵 samā,英 sumor/summer,阿維 ham,亞美 amaṙ,德 sumar/Sommer,古諾 sumar,威爾 haf,愛爾 samrad/samhradh,吐火 ṣme/ṣmāye |
*h₃esen- | harvest | 秋(收) | 俄 osen',古普 assanis,英 earnian/earn,哥特 asans,德 aran/Ernte,古諾 ǫnn,希 opōra,波蘭 jesień,拉丁 annōna |
*ǵhei- | winter | 冬 | 梵 hemanta,拉丁 hiems,希 kheima,高盧 Giamillus,古教斯 zima,俄 zima,波蘭 zima,立陶 žiema,拉脫 ziemas,古普 semo,阿維 zimo,亞美 dzmeṙ/cmeṙ,阿爾巴 dimër/dimën,坎姆 zẽ,波斯 /zemestān,吐火 śärme/śimpriye,威爾 gaeaf,愛爾 gaimred/geimhreadh,赫梯 gima,古諾 gói,波斯 /dai,普什 zhëmai |
氣象 編輯
詞根 | 英語含義 | 中文含義 (試譯) |
派生詞 |
---|---|---|---|
*ḱewero- | northwind | (朔、北)風 | 俄 sever,立陶 šiaurys,拉丁 caurus,亞美 c'urt/c'urd,英 scūr/shower,德 scūr/Schauer,哥特 skura,古諾 skúr,古教斯 severu |
*sneigwh- | snow | 雪 | 立陶 sniegas,拉脫 sniegs,古普 snaygis,俄 sneg,愛爾 snechta/sneachta,梵 snēha,英 snāw/snow,拉丁 nix,希 nipha,德 sneo/Schnee,古諾 snjór,哥特 snaiws,波蘭 śnieg,威爾 nyf,古教斯 snegu,阿維 snaēža,吐火 /śiñcatstse |
*grad- | hail | 雹 | 俄 grad,立陶 gruodas,拉丁 grandō,亞美 karkut/gargut,波蘭 grad,古教斯 gradŭ |
*yeg- | ice | 冰 | 英 gicel/icicle,古諾 jaki,德 ichil/gicht,愛爾 aig/oighear,威爾 ia,立陶 ižas,拉脫 ieze,俄 ikra,波斯 yakh |
*sneudh- | mist | 霧 | 阿維 snaoða,威爾 nudd,希 nuthon,拉丁 nūbēs,威爾 nudd |
*meldh- | lightning | (閃)電 | 古普 mealde,立陶 milna,俄 molnija |
*tónr̥ | thunder | 雷 | 高盧 Taranis,愛爾 torand/toran,威爾 tarann,英 þunor/thunder,古諾 þórr,德 Donar/Donner,赫梯 Tarx.u,利西亞 Trqqñt,盧維亞 Tarhunt-,普什 taṇā/tandar,卡舒比亞 taro.n,拉丁 tonāre,梵 tányati,波斯 /tundar |
整體與部分 編輯
詞根 | 英語含義 | 中文含義 (試譯) |
派生詞 |
---|---|---|---|
*h₂eiti- | part | 份 | 阿維 aēta,奧斯坎 aeteis,希 aitios,愛爾 áes/aois,威爾 oes,俄 часть (chast') |
*semi- | half | 半 | 拉丁 sēmis,德 sami/--,英 sām-/sand-blind,哥特 sami-,梵 sami,希 hēmisus,坎姆 sâmaũ |
*solo- | whole | 全 | 拉丁 salvus,吐火 salu/solme,希 holos,亞美 olj/volj/volč,愛爾 slán/slán,阿爾巴 gjallë,梵 sarva,阿維 haurva,坎姆 sũdi,波蘭 sowity,威爾 holl,奧斯坎 salavs,翁布 saluvom,俄 sulej,波斯 haluva/,古教斯 sulĕi |
地理 編輯
詞根 | 英語含義 | 中文含義 (試譯) |
派生詞 |
---|---|---|---|
*dhǵem- | earth | 地 | 弗里 zemelo,色雷 semele,波斯 zam,梵 kṣa,希 khthōn,拉丁 humus,哥特 guma,古諾 gumi,英 guma/bridegroom,德 gomo/Bräutigam,阿爾巴 dhè,古教斯 zemlja,俄 zemlja,愛爾 du/duine,赫梯 tekan,盧維亞 dakam-,吐火 tkam/keṃ,克什 za.min,立陶 žemė,拉脫 zeme,古普 same,威爾 dyn,奧斯坎 huntruis,翁布 hondomu,波斯 zamin,色雷 semela,弗里 zamelon,奧塞 zæxx/,波蘭 ziemia,普什 dzmëka |
*h₂ekmon | stone | 石 | 希 akmōn,立陶 akmuo,拉脫 akmens,梵 aśman,阿維 asman,俄 kamen',英 hamer/hammer,波蘭 kamień,古諾 hamarr,赫梯 aku,波斯 asman/,高盧 acaunum,德 hamar/Hammer |
*ǵembh- | ledge->tooth | 脊-> 牙 | 希 gomphos,梵 jambha,立陶 žambas,拉脫 zobs,阿爾巴 dhëmb/dhamb,古馬其 kombous,英 comb/comb,吐火 kam/keme,俄 zub,拉丁 gemma,亞美 camel/dzamel,坎姆 zâmoa,波蘭 gęba/ząb,古諾 kambr,德 kamb/Kamm |
*gwer- | mount | 山 | 俄 гора (gora),立陶 guras,梵 giris,阿維 gairi,希 deiros,阿爾巴 gur,亞美 ler,波蘭 góra,古教斯 gora,普什 ghar |
*h₂egras | field | 田 | 梵 ajra,希 agros,拉丁 ager,翁布 ager,哥特 akrs,英 æcer/acre,亞美 art/ard,德 achar/Acker,古諾 akr |
*lendh- | steppe | 原 | 古普 lindan,英 land/land,古諾 land,愛爾 land/lann,威爾 llan,古教斯 ledina,俄 ljada,德 /Land,高盧 landa |
*lat- | swamp | 沼 | 希 lataks,立陶 Latupė,拉脫 Late,高盧 Arelate,愛爾 lathach/lathach,德 letto/letten,威爾 llaid |
*mori- | bog | 澤 | 俄 more,高盧 Aremorici,立陶 marios,拉脫 mare,拉丁 mare,梵 maryādā,英 mere/mere,德 mari/Meer,古普 mary,威爾 môr,愛爾 muir/muir,哥特 marei,阿爾巴 përmjerr |
*laku- | pond | 塘 | 希 lakkos,拉丁 lacus,德 lagu/,愛爾 loch/loch,亞美 lič/lij ,英 lagu/--,立陶 lekmenė,古諾 lǫgr,塞爾 lokva |
*h₂eǵhero- | lake | 湖 | 立陶 ežeras,拉脫 ezers,古教斯 jezero,俄 ozero,伊利 oseriates,希 Akherōn,波蘭 jezioro,古普 assaran |
*h₂ekw-eh₂- | river | 江 | 拉丁 aqua,俄 Oka,哥特 aha,德 aha/Ache,英 īg/island,梵 ap,赫梯 akwanzi,盧維亞 ahw-,帕來 aku-,古諾 á,哥特 aƕa |
*h₂ep- | river | 河 | 赫梯 ḫap(a),帕來 ḫapnas,盧維亞 ḫapinni, 拉脫 upe,立陶 upė,古普 ape,英 ōfer,德 /Ufer,梵 āp,阿維 afš,拉丁 amnis,吐火 āp/āp |
*wedor | water | 水、沃、活 | 英 wæter/water,俄 voda,古馬其 bedu,希 hudōr,立陶 vanduo,拉脫 ūdens,拉丁 unda,梵 udan,阿爾巴 ujë,愛爾 uisce/uisge,赫梯 watar,亞美 get/ked,吐火 wär/war,翁布 utur,哥特 watō,威爾 gwer,古諾 vatn,克什 odūr,色雷 udrēnas,德 wazzar/Wasser,弗里 bedu,波蘭 woda,古教斯 voda,古普 wundan,Ormuri wëkʰ |
*poimno- | foam | 泡沫 | 拉丁 pūmex,立陶 puta,梵 phena,古教斯 pĕna,俄 pena,英 fām/foam,德 feim/Feim,奧塞 fink,古普 spoayno,Banuci spanch |
火 編輯
詞根 | 英語含義 | 中文含義 (試譯) |
派生詞 |
---|---|---|---|
*dhuH- | smoke | 煙 | 梵 dhūma,古普 dumis,俄 dym,德 toup/toben,拉丁 fūmus,希 thumos,吐火 twe/tweye,立陶 dūmai,拉脫 dūmi,英 dōmian/dusk,哥特 dauns,古諾 daunn,愛爾 dé/deathach,威爾 dywy,奧斯坎 Mefit,波蘭 dym,波斯 /dud,古教斯 dymŭ,普什 lugai |
*eh₂ter- | fire | 火 | 亞美 airel,愛爾 áith/áith,威爾 odyn,梵 atharvan,阿維 ātarš,波斯 Āçiyādiya/ādar,拉丁 āter,翁布 atru,奧斯坎 Aadíriis,塞爾 vatra,普什 or |
*Hegni- | fire | 火 | 梵 agni,赫梯 agniš,拉丁 ignis,立陶 ugnis,拉脫 uguns,古教斯 ognĭ,波蘭 ogień,俄 ogon',阿爾巴 enjte |
*paHwr̥ | bonfire | (篝)火 | 赫梯 paḫḫur,吐火 por/pūwar,希 pur,翁布 pir,古諾 fúrr,英 fȳr/fire,波蘭 perz,亞美 hur,德 fiur/Feuer,古普 panno,奧斯坎 purasiai,哥特 fōn,捷克 pýř |
*peh₂rs- | dust | 塵 | 古教斯 praxŭ,吐火 pärs/pärs,阿維 paršuya,立陶 purkšti,拉脫 pārsla,古諾 fors,赫梯 pappars,梵 pṛsati,俄 prax |
物質 編輯
詞根 | 英語含義 | 中文含義 (試譯) |
派生詞 |
---|---|---|---|
*h₂eyes- | metal | 金(屬) | 梵 ayas,拉丁 aes,翁布 ahesnes,德 ēr/Erz,英 ār/ore,阿維 ayaṅh,哥特 aiz,古諾 eir,高盧 Isarnos,愛爾 iarn/iarann,威爾 haearn,波斯 /āhan |
*lino- | flax | (亞)麻 | 希 linon,立陶 linas,拉脫 lini,古普 linno,拉丁 līnum,愛爾 lín/líon,阿爾巴 liri/lîni,哥特 lein,波蘭 len,俄 lën,威爾 llin,英 lin/linen,德 lin/Leinen,古諾 lín,古教斯 lĭnŭ |
*sal- | salt | 鹽 | 拉丁 sāl,翁布 salu,吐火 sāle/sālyiye,立陶 saldus ("sweet"),拉脫 sāls,英 sealt/salt,希 hals,亞美 aġ,愛爾 salann/,俄 sol',德 salz/Salz,波蘭 sól,威爾 halen,阿爾巴 gjelbson,古諾 salt,哥特 salt,古教斯 soli,古普 sal,梵 salila,伊利 Salapia |